Από το 2005, οπότε και ήρθε στη δημόσια συζήτηση το θέμα της «λειτουργικότητας» των ατόμων με αναπηρία ως κριτήριο αξιολόγησης του βαθμού αναπηρίας τους, η ΕΣΑμεΑ κράτησε και συνεχίζει να κρατά καθαρή και κρυστάλλινη θέση: η λειτουργικότητα αποτελεί μια διφορούμενη και αμφισβητούμενη έννοια που στην Ελλάδα δεν μπορούσε και δεν μπορεί να έχει εφαρμογή, δεδομένου ότι δεν υπάρχει αξιόπιστη εφαρμογή σε καμιά χώρα της ΕΕ. Το 2017 μάλιστα, όπου η ενσωμάτωση της λειτουργικότητας αποτέλεσε απαίτηση των δανειστών, η ΕΣΑμεΑ διεμήνυσε σε όλους τους τόνους τόσο στην πολιτική ηγεσία της χώρας όσο και στην τρόικα ότι δεν θα επέτρεπε να περάσει, όπως και έπραξε.
Το ίδιο και το 2018, η ΕΣΑμεΑ με συντονισμένες ενέργειες κατάφερε και πάλι να αποτρέψει την ενσωμάτωση της λειτουργικότητας στο σύστημα αξιολόγησης, δηλώνοντας: Η απαίτηση των δανειστών της χώρας για την εισαγωγή της λειτουργικότητας στην πιστοποίηση της αναπηρίας είναι παράλογη, αδικαιολόγητη και εχθρική.
Κατά τον ίδιο τρόπο και το 2020 η ΕΣΑμεΑ συμμετέχει στη Διεπιστημονική Ομάδα Εργασίας που συζητά ξανά τη λειτουργικότητα, με στόχο να υπερασπίσει τα δικαιώματα και τις θέσεις του αναπηρικού κινήματος. Απόδειξη του αυξημένου ενδιαφέροντος για αυτό το θέμα είναι ότι στην εν λόγω επιτροπή συμμετέχει ο γενικός γραμματέας της Συνομοσπονδίας. Η ΕΣΑμεΑ και οι οργανώσεις μέλη της έχουν αποδείξει ότι στέκονται αταλάντευτα στους αγώνες όλων των τελευταίων δεκαετιών δίπλα στα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και στις οικογένειές τους, είτε με διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες, είτε με υπομνήματα και επιστολές, είτε συμμετέχοντας σε αρμόδιες επιτροπές, είτε με ομιλίες και παρεμβάσεις στη Βουλή και σε μεγάλα fora. Η ΕΣΑμεΑ δεν αφήνει καμία ευκαιρία υπεράσπισης των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους να πάει χαμένη, αντίθετα υπερασπίζεται τις θέσεις της από κάθε μετερίζι. Το σύνθημα «Τίποτα για Εμάς χωρίς Εμάς» δεν είναι μόνο λόγια, αλλά έχει καθημερινή πρακτική εφαρμογή.
Με αυτό τον τρόπο η ΕΣΑμεΑ κατάφερε μέσα στα χρόνια της κρίσης, όπου καταποντίστηκαν μισθοί, συντάξεις, δικαιώματα, τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις, όχι μόνο να μη δουν περικοπές στα επιδόματά τους, αλλά τα πρώτα δύο χρόνια να πάρουν και τις προγραμματισμένες αυξήσεις πριν την κρίση. Όταν η κυβέρνηση της χώρας κήρυξε την έξοδο από τα μνημόνια, άμεσα η ΕΣΑμεΑ κινητοποιήθηκε ζητώντας αυξήσεις, και συνεχίζει να το κάνει.
Η ΕΣΑμεΑ και οι οργανώσεις του αναπηρικού κινήματος, όλη τη μνημονιακή δεκαετία, αγωνίστηκαν ακατάπαυστα για να θεσπιστεί και να λειτουργήσει στη χώρα ένα αξιόπιστο, αντικειμενικά και κοινωνικά δίκαιο σύστημα αξιολόγησης και πιστοποίησης της αναπηρίας. Έχουμε μακρύ δρόμο ακόμα για να το πετύχουμε αυτό. Αλλά, από τη θέσπιση των ΚΕΠΑ με το ν. 3863/2010 έως σήμερα, η ΕΣΑμεΑ διεκδίκησε με κινητοποιήσεις την επικαιροποίηση, τη διαρκή απογραφή και τον εξανθρωπισμό του συστήματος των ΚΕΠΑ. Από το απαράδεκτο σύστημα πιστοποίησης της αναπηρίας των ΚΕΠΑ του 2011, όπου συμπεριλάμβανε την απονομή ποσοστού αναπηρίας στους ηδονοβλεψίες, στους παιδόφιλους κ.α. έγινε ο ΕΠΠΠΑ στοιχειωδώς παραδεκτός. Παράλληλα το αναπηρικό κίνημα αγωνίστηκε από την αρχή της δεκαετίας για το απολύτως λογικό, το απολύτως εύλογο, δηλαδή οι αναπηρίες και οι χρόνιες παθήσεις που είναι μη αναστρέψιμες και κρίνονται δια βίου να τους απονέμεται ποσοστό αναπηρίας που να ισχύει εφ' όρου ζωής.
Με το ν. 3846/2010, 8 κατηγορίες αναπηρίας χαρακτηρίστηκαν μη αναστρέψιμες. Μετά από κινητοποιήσεις και μεγάλη κοινωνική διαμαρτυρία, το Νοέμβρη του 2013, οι κατηγορίες έγιναν 43, αργότερα 133, και οι πιέσεις συνεχίστηκαν μέχρι και τον νέο Πίνακα του 2018 με τις 153. Ενώ δεν έχει κλείσει μήνας που η ΕΣΑμεΑ έστειλε νεότερο υπόμνημα με διεκδικήσεις για το θέμα των ΚΕΠΑ και πραγματοποίησε συνάντηση εκ νέου για το θέμα.
Η ΕΣΑμεΑ ενημερώνει για τις κινήσεις και τις δράσεις της, καλώντας τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους να απευθύνονται σε αυτή και να διεκδικούν τα δικαιώματά τους με τη συμμετοχή τους στα κατά τόπους σωματεία των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις. Για οποιαδήποτε ερώτηση ή απορία, είναι πάντα στη διάθεση του καθενός/ της καθεμιάς: με την πάντα ενημερωμένη ιστοσελίδα www.esamea.gr αποδεικνύει καθημερινά τη στοχοπροσήλωσή της στη διαφάνεια και τη δέσμευσή της για καθημερινή ενημέρωση. Ενώ με την υπηρεσία «Διεκδικούμε Μαζί» βρίσκεται δίπλα σε κάθε άτομο με αναπηρία, χρόνια πάθηση ή μέλος οικογένειας, διεκδικώντας την επίλυση σημαντικών αιτημάτων.