Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Στη συνεδρίαση της επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής στην ακρόαση των φορέων την Τετάρτη 21 Ιουλίου, μίλησε ο γ.γ. της ΕΣΑμεΑ Γιάννης Λυμβαίος, καταθέτοντας τις προτάσεις του αναπηρικού κινήματος επί του νομοσχεδίου «Αναβάθμιση του σχολείου, ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις».

«Κύριε Πρόεδρε,

Κυρίες και Κύριοι, 

Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.) αποτελεί τον τριτοβάθμιο κοινωνικό και συνδικαλιστικό φορέα των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στη χώρα, επίσημα αναγνωρισμένο Κοινωνικό Εταίρο της ελληνικής Πολιτείας σε ζητήματα αναπηρίας.

Με αφορμή το σχέδιο νόμου που έχει κατατεθεί στη Βουλή με θέμα: «Αναβάθμιση του σχολείου, ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών και άλλες διατάξεις» σας καταθέτουμε τις προτάσεις μας και τις θέσεις της Συνομοσπονδίας επί του εν θέματι σ/ν.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ επί του νομοσχεδίου είναι οι εξής:

• Το εν λόγω σχέδιο νόμου δεν τέθηκε σε διαβούλευση και θεσμικό διάλογο με την Ε.Σ.Α.μεΑ., ως την αντιπροσωπευτικότερη οργάνωση των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στη χώρα και θεσμοθετημένο κοινωνικό εταίρο για θέματα αναπηρίας, όπως προβλέπεται και από τη Διεθνή Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ατόμων με αναπηρίες (Ν. 4074/2012), στο ν. 4488/2017, αλλά και από τις τελικές συστάσεις και παρατηρήσεις της Επιτροπής του ΟΗΕ το Σεπτέμβριο του 2019 προς της χώρα μας, για την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία.
• Σε όλο το κείμενο του Σχεδίου Νόμου, πρέπει να αντικατασταθεί ο όρος «Ενταξιακή Εκπαίδευση» με τον διεθνώς χρησιμοποιούμενο και ορθό (και με βάση τη Σύμβαση) όρο «Συμπεριληπτική Εκπαίδευση».
• Στα θέματα προσωπικού, δεν γίνεται καμία αναφορά σε κοινωνικά κριτήρια και μοριοδότηση για τους εκπαιδευτικούς, ειδικό εκπαιδευτικό προσωπικό (ΕΕΠ) και ειδικό βοηθητικό προσωπικό (ΕΒΠ) που είναι άτομα με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση.
• Δεν γίνεται αναφορά και δεν επιλύεται ουσιαστικά το θέμα της διασύνδεσης των ειδικοτήτων ΕΕΕΕΚ με την τοπική αγορά εργασίας, πολύ περισσότερο, όμως, δεν επιλύεται το θέμα του τίτλου σπουδών των αποφοίτων των ΕΕΕΕΚ, που ενώ είναι σχολικές μονάδες της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, εντούτοις οι απολυτήριοι τίτλοι των αποφοίτων τους είναι ισοδύναμοι με αυτούς των Σχολείων της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης.
• Αναφορά για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας του δημόσιου σχολείου για τα άτομα με αναπηρία, γίνεται μόνο στο Άρθρο 106 «Προσβασιμότητα ιστοσελίδων σχολικών μονάδων» και τίποτα πέραν αυτού για την υποχρεωτική προσβασιμότητα των σχολικών κτιρίων και τις μεταφορές μαθητών με αναπηρία από και προς το σχολείο.
• Δεν γίνεται καμία αναφορά για την τελε-εκπαίδευση και για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας των προγραμμάτων κι εν γένει της τηλε-εκπαίδευσης, για μαθητές, αλλά και τους εκπαιδευτικούς, με αναπηρία στη γενική ή/και στην ειδική εκπαίδευση, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα ηλεκτρονικής προσβασιμότητας. Αρνητικό πρόσφατο παράδειγμα είναι αυτό του απόλυτα μη προσβάσιμου webex και e-class που κλήθηκαν να χρησιμοποιήσουν μαθητές και εκπαιδευτικοί κατά τη διάρκεια της εξ-αποστάσεως εκπαίδευσης μέσα στα lockdowns.
• Καμία αναφορά δεν γίνεται για τους μαθητές με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, για τα εκκλησιαστικά σχολεία στο Μέρος Δ’ του σχεδίου νόμου.
• Αναφορικά με τις διατάξεις που περιλαμβάνονται στο Μέρος Β’, επισημαίνουμε ως γενικό σχόλιο ότι, η διασφάλιση της ισότιμης πρόσβασης όλων των μαθητών σε ποιοτική και χωρίς αποκλεισμούς εκπαίδευση, επιτάσσει σαφώς τη συνεχή αξιολόγηση και ανατροφοδότηση του εκπαιδευτικού συστήματος, ως προς τους βασικούς συντελεστές και παραμέτρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτοί δεν αφορούν μόνο στο έμψυχο υλικό της εκπαίδευσης, αλλά στο σύνολο των πόρων, διαδικασιών και υπηρεσιών που διαθέτει το εκπαιδευτικό σύστημα .

Ωστόσο, στο παρόν νομοσχέδιο, η αξιολόγηση περιορίζεται αποκλειστικά στην αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των στελεχών της εκπαίδευσης, υιοθετώντας την από τα πάνω προς τα κάτω (Top Down) προσέγγιση, η οποία, αφενός αγνοεί τη γνώμη των ίδιων των μαθητών σχετικά με την ποιότητα της εκπαίδευσης που λαμβάνουν και αφετέρου αδυνατεί να εμπλέξει με θετικό τρόπο τους εκπαιδευτικούς στη διαδικασία επαγγελματικής αυτοβελτίωσης και αλλαγής.

Κύριε πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Διαχρονικά, ένα από τα σημαντικότερα ελλείματα του Υπουργείου Παιδείας, με κάθε πολιτική ηγεσία που έχει περάσει από αυτό, για την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία, είναι η έλλειψη μίας ξεκάθαρης, συνεκτικής, μεταρρυθμιστικής εκπαιδευτικής πολιτικής στην οποία θα συμπεριλαμβάνονται και οι μαθητές και οι μαθήτριες με αναπηρία και δεν θα αποτελούν ένα ξεχωριστό, «ειδικό κομμάτι» αυτής….

Οτιδήποτε ξεχωριστό, ειδικό, δεν είναι και ίσο…. και σε αυτή την κατεύθυνση, συνδυαστικά με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα των ΑμεΑ, είναι και οι συστάσεις της Επιτροπής του ΟΗΕ που το Σεπτέμβρη του 2019 απηύθυνε στη χώρα μας κατά την εξέτασή της για την εφαρμογή της Σύμβασης και με τις οποίες ΠΡΕΠΕΙ να συμμορφωθεί το Υπουργείο Παιδείας.

Όποιες θετικές διατάξεις που περιλαμβάνονται σε αυτό το σχέδιο νόμου (…ένα ακόμα που κατατίθεται εν μέσω θέρους και αποσπασματικά αναφέρεται στην εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία με χρόνιες παθήσεις ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες…) χάνονται, παραμένουν ατάκτως ειρημένες, δεν θα έχουν κανένα αποτέλεσμα και το κυριότερο δεν συγκροτούν μία συνεκτική, ουσιαστική και αποτελεσματική εκπαιδευτική πολιτική για τα άτομα με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. 

Κύριε πρόεδρε,

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Λόγω έλλειψης χρόνου, δεν θα συνεχίσω με τις κατ’ άρθρο παρατηρήσεις μας, τις οποίες καταθέσαμε και στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης τις προηγούμενες ημέρες, ωστόσο, με το υπόμνημά μας που σας έχουμε καταθέσει ως ΕΣΑμεΑ, καθώς και με αυτό της Εθνικής Ομοσπονδίας Τυφλών, σας καταθέτουμε προτάσεις των σημαντικότερων προσθηκών, διορθώσεων, βελτιώσεων, επί του σχεδίου νόμου και σας ζητάμε να τις εντάξετε σε αυτό, εάν θέλετε πραγματικά οι όποιες θετικές διατάξεις του σχεδίου νόμου να μπορέσουν να είναι αποτελεσματικές για τους μαθητές και τις μαθήτριες με αναπηρία, με χρόνια πάθηση ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, αλλά και για το προσωπικό της εκπαίδευσης που είναι άτομα με αναπηρία ή/και χρόνια πάθηση.

Σας ευχαριστώ»!

Στη συνέχεια ο κ. Λυμβαίος απάντησε σε ερωτήσεις της υπουργού Παιδείας Ν. Κεραμέως, του εισηγητή του νομοσχεδίου Γ. Κωτσό, του πρώην υπουργού Παιδείας Ν. Φίλη, του πρώην υπουργού Επικρατείας Χρ. Βερναρδάκη κ.α.

Ο εισηγητής του νομοσχεδίου ρώτησε όλους τους εκπροσώπους των φορών τη γνώμη τους σχετικά με τη σφυγμομέτρηση που δείχνει ότι οι πολίτες βλέπουν το νομοσχέδιο θετικά. Ο κ. Λυμβαίος τόνισε ότι θα ήταν χρήσιμο να σχολιάσουμε τα αποτελέσματα των μετρήσεων του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ, σχετικά με τη σχολική διαρροή, τα τμήματα ένταξης, την παράλληλη στήριξη κλπ.

Στην ερώτηση της υπουργού για το πώς σχολιάζει η ΕΣΑμεΑ την πρώιμη παρέμβαση, ο κ. Λυμβαίος τόνισε ότι πρόκειται σίγουρα για θετική κίνηση και υπάρχουν και άλλες, όμως, όπως διαπίστωσε και στην εισήγησή του προς την επιτροπή, όλες αυτές είναι ατάκτως ερριμένες και δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη πολιτική για την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία, διαχρονικά. Παραμοίως και για την πρόσληψη ψυχολόγων κλπ.

Αναφορικά με τις προσβάσιμες ιστοσελίδες των σχολείων τόνισε ότι επίσης είναι μία θετική διάταξη, το πρόβλημα όμως είναι δεν γίνεται η εκπαίδευση από εκεί. Γίνεται και έγινε από το webex, το οποίο είναι απολύτως μη προσβάσιμο για μαθητές και καθηγητές με αναπηρία.

Επίσης για το θέματα της αξιολόγησης και του εκπαιδευτικού βιβλίου: η αξιολόγηση πρέπει να αφορά στο κατά πόσο είναι προσβάσιμο.

Μάλιστα, απαντώντας στον κ. Βερναρδάκη για το αν η Εθνική Αρχή Προσβασιμότητας γνωμοδότησε για το συγκεκριμένο νομοσχέδιο, ο κ. Λυμβαίος απάντησε πώς όχι, καθώς συστάθηκε ουσιαστικά πριν λίγες ημέρες, αλλά έτσι θα πρέπει να λειτουργεί, να γνωμοδοτεί από εδώ και πέρα όπου χρειάζονται και να λαμβάνεται υπόψη.