Ioannis Vardakastanis

Τη Δευτέρα 23 Νοεμβρίου ο πρόεδρος του European Disability Forum Ιωάννης Βαρδακαστάνης, συναντήθηκε με τον Δρ Hans Kluge, Περιφερειακό Διευθυντή του ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) στην Ευρώπη, ώστε να συζητήσουν τρόπους με τους οποίους παιδιά και ενήλικες με αναπηρία μπορούν να συμπεριληφθούν στην πανδημική αντίδραση.

Καθώς ο COVID-19 έπληξε τον κόσμο, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ ΑμεΑ εξέφρασε τη σημασία της αντιμετώπισης της πανδημίας με την πλήρη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους. Από την αρχή της πανδημίας, τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις υπέστησαν διακρίσεις και αποκλείστηκαν από τις κυβερνητικές αντιδράσεις. Όπως και τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, έτσι και τα άτομα με αναπηρία εκτέθηκαν επίσης σε υψηλότερα ποσοστά μόλυνσης και θανάτων, ιδιαίτερα όλοι όσοι διαμένουν σε ιδρύματα….

Το EDF και τα μέλη του καθ 'όλη τη διάρκεια του 2020 εργάστηκαν ώστε να αντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα αλλά και να διασφαλίσουν ότι η αντιμετώπιση της πανδημίας θα γίνει πιο συμπεριληπτική. Το EDF ξεκίνησε τη συνεργασία του με το ευρωπαϊκό περιφερειακό γραφείο του ΠΟΥ εδώ και μήνες και η συνάντηση της Δευτέρας χρησίμευσε για την αποτίμηση της τρέχουσας κατάστασης και των προτεραιοτήτων επί των υγειονομικών θεμάτων, καθώς και στη σκιαγράφηση του περιβάλλοντος της μελλοντικής μας συνεργασίας.

Στο χαιρετισμό του ο κ. Βαρδακαστάνης ανέφερε τα εξής: 

Μέχρι και σήμερα οι κυβερνήσεις δεν έχουν δώσει την απαραίτητη προσοχή στα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις κα τις οικογένειές τους κατά την ανταπόκρισή τους στην πανδημία. 

Τα άτομα με αναπηρία διατρέχουν ιδιαίτερο κίνδυνο από τον COVID 19: ορισμένα άτομα με αναπηρία έχουν υποκείμενα νοσήματα, πολλοί αναγκάζονται να ζουν πολλοί μαζί όπως για παράδειγμα σε ιδρύματα, όπου η πιθανότητα μόλυνσης είναι μεγαλύτερη, ενώ άλλοι χρειάζονται απόλυτα υποστήριξη στο σπίτι, καθώς οι συνήθεις βοηθοί τους καθώς και τα άτομα στο δίκτυο υποστήριξής τους αρρώστησαν ή μπήκαν σε καραντίνα. Πολλά άτομα με αναπηρία δεν είναι σε θέση να ακολουθήσουν στενά τις οδηγίες σχετικά με τον COVID 19 και τη δημόσια υγεία - για παράδειγμα, τα τυφλοκωφά άτομα χρησιμοποιούν τα χέρια τους και πολλά άτομα με αναπηρία χρησιμοποιούν προσωπική βοήθεια ή οδηγούς. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο δύσκολο είναι για όσους βασίζονται στη χειλεοανάγνωση για την επικοινωνία αυτή η περίοδος,  ή πόσο καταπιεστική μπορεί να καταστεί μια μάσκα προσώπου για ένα άτομο με αυτισμό;

Σήμερα είναι μια καλή ευκαιρία για όλους εμάς ώστε να μιλήσουμε λεπτομερέστερα και να ανοίξουμε το δρόμο προς μελλοντική συνεργασία. Πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι οι κατευθυντήριες γραμμές του ΟΗΕ για το COVID 19 και τα άτομα με αναπηρία (και οι δύο οδηγίες από τον Γενικό Γραμματέα, αλλά και την καθοδήγηση του WHO) είναι κάτι από το οποίο πιστεύουμε ότι η ΕΕ θα μπορούσε πραγματικά να μάθει.

Το δικαίωμα σε ένα καλό επίπεδο υγείας και η πρόσβαση στη γενική υγειονομική περίθαλψη κατοχυρώνεται στη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (CRPD), αλλά απέχει πολύ από την πραγματικότητα για τα άτομα με αναπηρία παγκοσμίως. Η πρόσβαση στην αποκατάσταση είναι επίσης μια πρόκληση σε όλο τον κόσμο. Ο ΠΟΥ είναι ο εταίρος μας των Ηνωμένων Εθνών που εργάζεται για τη διασφάλιση αυτών των δικαιωμάτων και δεσμευόμαστε να συνεργαζόμαστε μαζί σας σε συνεχή βάση.

Στη συνέχεια παρουσιάστηκαν οι θέσεις του αναπηρικού κινήματος από την Gunta Anca, γενική γραμματέα EDF:

Από την έναρξη αυτής της πανδημίας τα άτομα με αναπηρία φοβούνται ότι θα έχουν δυσκολίες στην πρόσβαση στην υγεία εάν νοσήσουν. Γνωρίζουμε ότι σε χώρες όπως η Ισπανία, η Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, οι οδηγίες για την πρόσβαση στην εντατική περίθαλψη κάνουν διακρίσεις εις βάρος ατόμων με αναπηρία. Επιπλέον, συχνά αυτά τα άτομα δεν φτάνουν καν εκεί - είχαμε αναφορές νοσοκομείων που έλεγαν στους ανθρώπους να μείνουν στο σπίτι, ακόμη και αν είναι πολύ άρρωστοι. Εδώ έχουμε ένα σαφέστατα μήνυμα: τα άτομα με αναπηρία είναι αναλώσιμα, η ζωή μας έχει μικρότερη σημασία από τη ζωή των άλλων.

Υπάρχουν σοβαρά συνεχιζόμενα προβλήματα σε ιδρύματα καθώς οι κοινές συνθήκες διαβίωσης είναι εστίες μόλυνσης και ούτε στο προσωπικό ούτε στους ωφελούμενους παρέχεται επαρκής προστατευτικός εξοπλισμός και είδη υγιεινής. Αυτό οδηγεί σε καταστάσεις γνωστές σε όλη την Ευρώπη. Το πρόβλημα συνεχίζει να επιδεινώνεται επειδή, λόγω των μέτρων ενάντια στην πανδημία και το λοκντάουν, μεγάλο μέρος του προσωπικού αυτών των ιδρυμάτων δεν μπορεί να εργαστεί. Αυτό έχει οδηγήσει ακόμη και σε  σοβαρές περιπτώσεις κακοποίησης και παραμέλησης: οι τρόφιμοι συχνά κλειδώνονται στα δωμάτιά τους και δεν υπάρχει αρκετό προσωπικό για να τους υποστηρίζει ακόμη και στις βασικές τους ανάγκες.

Αυτό το ζήτημα επεκτείνεται και στην υποστήριξη μέσα στην κοινότητα: επαγγελματίες και εργαζόμενοι στην υποστήριξη των ατόμων με αναπηρία και οικογενειακά δίκτυα δεν έχουν πρόσβαση σε προστατευτικό εξοπλισμό και συχνά η υποστήριξη απαιτεί φυσική επαφή. Εάν αρρωσταίνουν ή χρειάζονται καραντίνα, δεν υπάρχουν σχεδόν καθόλου συστήματα για να διασφαλιστεί η υποστήριξη - γνωρίζουμε περιπτώσεις όπου εργαζόμενοι υποστήριξης ή μέλη της οικογένειας εκτέθηκαν (ή ακόμη και νόσησαν) χρειάζονταν ακόμη να συνεχίσουν να υποστηρίζουν άτομα με αναπηρία μόνο και μόνο επειδή δεν υπήρχε άλλη λύση. Συχνά, εάν παρέμβουν οι αρχές, η «λύση» τους είναι να βάλουν τους ανθρώπους ιδρύματα, κάτι που είναι ακριβώς το αντίθετο από αυτό που πρέπει να γίνει ώστε να είμαστε ασφαλείς. Ποιο άτομο στην Ευρώπη σήμερα θα δεχόταν να απομονωθεί σε ένα σπίτι με άτομα που δεν γνωρίζουν και πού κινδυνεύουν ακόμη περισσότερο να μολυνθούν;

Έχουμε επίσης δει παραβίαση σε σχέση με τις ακούσεις νοσηλείες στις ψυχιατρικές κλινικές. Αυτή η πρακτική κατά των δικαιωμάτων των ατόμων με ψυχοκοινωνικές αναπηρίες και της Σύμβασης υπήρχε ήδη πριν από την πανδημία, αλλά έχει αυξηθεί από τότε, ειδικά κατά τη διάρκεια του λοκντάουν. Στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, οι νόμοι για την ψυχική υγεία έχουν αναθεωρηθεί για να διευκολύνουν την ακούσια τοποθέτηση και τη θεραπεία. Στις Κάτω Χώρες, έχουν τεθεί σε εφαρμογή εξαιρέσεις από τον νόμο για την ψυχική υγεία και έγινε πιο γρήγορο και ευκολότερο να νοσηλεύονται άτομα ενάντια στη θέλησή τους. Στο Βέλγιο, ζητήθηκαν περισσότεροι πόροι για την αντιμετώπιση του αυξανόμενου αριθμού ατόμων που τοποθετούνται ακούσια σε ψυχιατρική κλινική. Μία από τις αιτίες του αυξανόμενου αριθμού είναι η έλλειψη παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγειονομικής περίθαλψης στην κοινότητα αλλά και η νομοθεσία που επιτρέπει τον εξαναγκασμό.

Τώρα στην Ευρώπη ξαναζούμε όλο το δράμα από την αρχή με αυτό το δεύτερο κύμα.

Βλέπουμε ένα φως στο τέλος της σήραγγας - τα πρόσφατα ανεπτυγμένα εμβόλια που θα κυκλοφορήσουν. Έχουμε ήδη εξηγήσει σε επίπεδο ΕΕ, ότι τα άτομα με αναπηρία αντιμετωπίζουν μια σειρά εμποδίων αφήνοντάς τα εκτεθειμένα στον ιό και τις επιπτώσεις του - είναι σαφές για το EDF, ότι τα άτομα με αναπηρία πρέπει να έχουν προτεραιότητα στα προγράμματα εμβολιασμού. Θα εκτιμούσαμε πραγματικά την υποστήριξή σας από την άποψη αυτή.

Τελικά, αυτό που γνωρίζουμε, και αυτό που σκιαγραφήθηκε με σαφήνεια στην Παγκόσμια Έκθεση για την Αναπηρία που δημοσίευσε η Παγκόσμια Τράπεζα και o ΠΟΥ είναι ότι τα άτομα με αναπηρία βίωσαν πάντα φτωχότερα αποτελέσματα στην υγεία τους και αντιμετώπισαν εμπόδια στην πρόσβαση στις υπηρεσίες υγείας και αποκατάστασης. Η πανδημία τόνισε όλα αυτά τα σημεία ακόμη περισσότερο και μας έδειξε ότι πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα για να διασφαλιστεί το δικαίωμα στην υγεία για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους. 

Ο Δρ Kluge μοιράστηκε τη γενική στρατηγική του ΠΟΥ για την ευρωζώνη, διατρανώνοντας τη δέσμευσή του να μην αποκλειστεί κανείς, αλλά να σφυρηλατηθεί μια συνεργασία με όλους τους εταίρους. Ανέφερε τη σημασία της διατήρησης των ανοιχτών, ασφαλών δημοτικών σχολείων, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα παιδιά με αναπηρία δεν αποκλείονται. Μεταξύ άλλων τόνισε επίσης τη σημασία που έχουν τα προσβάσιμα μνήματα σχετικά με την δημόσια υγεία. .

Κλείνοντας τη συνεδρίαση αυτής της υψηλού επιπέδου συνάντησης, ο κ. Βαρδακαστάνης δήλωσε τα εξής: «Εκτιμούμε βαθιά τη δέσμευση του ΠΟΥ να συνεργαστεί με το ευρωπαϊκό αναπηρικό κίνημα. Η πρόσβαση σε ένα καλό επίπεδο υγείας είναι ανθρώπινο δικαίωμα. Γνωρίζουμε ότι αυτό το δικαίωμα δεν είναι πραγματικότητα για όλους. Το να μην αποκλειστεί κανείς και καμιά πρέπει να είναι το κοινό μας όραμα Η πανδημία, όπως περιγράφεται από τον Δρ. Kluge ως “ανθρώπινη καταστροφή” έχει αποκλείσει ακόμη περισσότερο τα άτομα με αναπηρία και αυτό είναι που πρέπει να αντιστρέψουμε. Η πανδημία πρέπει να ενισχύσει την αποφασιστικότητά μας να διασφαλίσουμε την πρόσβαση όλων των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους στην καλύτερη υγεία, στο καλύτερο βιοτικό επίπεδο και στις περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες στη ζωή.