Για πρώτη φορά στην ιστορία, η Ελλάδα εξετάστηκε από την Επιτροπή του ΟΗΕ για τη Σύμβαση των Δικαιωμάτων των Ατόμων με Αναπηρία, σε μια εφ΄ όλης της ύλης δημόσια ακρόαση στη Γενεύη, στην έδρα του ΟΗΕ, σχετικά με την τήρηση των υποχρεώσεων του κράτους προς τα άτομα με αναπηρία, όπως αυτές προκύπτουν από τη Σύμβαση που έχει κυρώσει ι η χώρα. Τα μέλη της Επιτροπής απηύθυναν ερωτήσεις στην κρατική αντιπροσωπεία αναφορικά με το σύνολο των ενεργειών των υπουργείων, καθώς επίσης και των δραστηριοτήτων του κράτους.
Σε όλη αυτή τη διαδικασία της εξέτασης καθώς και στην προετοιμασία της, η Ε.Σ.Α.μεΑ. ήταν παρούσα. Τη Δευτέρα 2 Σεπτεμβρίου, αντιπροσωπεία της Ε.Σ.Α.μεΑ., αποτελούμενη από τους κ.κ. Ιωάννη Βαρδακαστάνη, πρόεδρο Ε.Σ.Α.μεΑ., Κώστα Γαργάλη, ταμία, Φωτεινή Ζαφειροπούλου, μέλος της Εκτελεστικής Γραμματείας της Ε.Σ.Α.μεΑ. και Αντωνία Παυλή, ερευνήτρια του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας της Ε.Σ.Α.μεΑ., συμμετείχε σε ιδιωτική συνάντηση με μέλη της Επιτροπής και πραγματοποίησε πλήθος άλλων επαφών. Παρουσίασε επίσης τα βασικά σημεία της Εναλλακτικής Έκθεσης της Ε.Σ.Α.μεΑ., ώστε να αναδειχθεί η πραγματικότητα όπως την βιώνουν τα άτομα με αναπηρία στην Ελλάδα πριν την εξέταση της αντιπροσωπείας της Ελληνικής Κυβέρνησης. Νωρίτερα, η Ε.Σ.Α.μεΑ., και συγκεκριμένα στις 11 Φεβρουαρίου 2019, είχε καταθέσει την πρώτη της Έκθεση, ενώ στις 26 Ιουλίου 2019 κατέθεσε την ολοκληρωμένη της Ενναλακτική Έκθεση (alternative report) στην Επιτροπή της Σύμβασης, καλύπτοντας όλα τα πεδία πολιτικής, όπως αυτά είναι ταξινομημένα μέσα από τα Άρθρα της Σύμβασης. Επιπλέον απάντησε στα περισσότερα από τα ερωτήματα του Καταλόγου Θεμάτων που έθεσε η Επιτροπή της Σύμβασης προς της Ελληνική Κυβέρνηση από την σκοπιά των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις. Τέλος, η Ε.Σ.Α.μεΑ. προέβη και στην σύνταξη Καταλόγου Συστάσεων, τονίζοντας τα πιο φλέγοντα σημεία στα οποία θα πρέπει να δοθεί άμεση σημασία, αφού δεν είναι συμβατά με τις διατάξεις της Σύμβασής.
Η εξέταση της Ελλάδας έγινε σε δύο συνεδριάσεις, στις 3 και 4 Σεπτεμβρίου και προβλήθηκε ζωντανά. Όλοι μπορούν να παρακολουθήσουν τα βίντεο που βρίσκονται στους παρακάτω συνδέσμους:
Ο πρόεδρος της Ε.Σ.Α.μεΑ. και του European Disability Forum (EDF) Ιωάννης Βαρδακαστάνης, με το πέρας του τριημέρου, δήλωσε τα εξής: «Είναι γνωστή η ιστορική σχέση που έχει η Ε.Σ.Α.μεΑ. με τη Σύμβαση, αφού ως μέλος του EDF συμμετείχε στην κατάρτισή της το 2003 στη Νέα Υόρκη. Από τότε μέχρι σήμερα έχει γίνει μια πάρα πολύ μεγάλη προσπάθεια, τόσο για να κυρωθεί από το Ελληνικό Κοινοβούλιο όσο και για να ψηφισθούν οι εκτελεστικοί της νόμοι. Παράλληλα και μέσω του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας, παρακολουθείται στενά η πορεία υλοποίησής της, αν και στη χώρα μας είναι ακόμη στα σπάργανα. Από την πλευρά μας εργαστήκαμε έτσι ώστε η Επιτροπή να είναι πλήρως ενημερωμένη για την πραγματικότητα που βιώνουν τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους στην Ελλάδα και αυτό φάνηκε από τις ερωτήσεις που απεύθυνε η Επιτροπή στο Ελληνικό κράτος κατά την εξέτασή του. Οι ερωτήσεις αφορούσαν στην αποϊδρυματοποίηση, στα Λεχαινά, στην δικαιοπρακτική ικανότητα και στην αφαίρεσή της, στα δικαιώματα των ατόμων με ψυχοκοινωνικές και νοητικές αναπηρίες, στο δικαίωμα ψήφου και στην εκλογική διαδικασία, στην κοινωνική προστασία, στην καταπολέμηση των διακρίσεων, στα θέματα των γυναικών και των παιδιών με αναπηρία, στην προσβασιμότητα (σε φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον) και σε άλλα θέματα που ανέδειξε η Ε.Σ.Α.μεΑ. ως κρίσιμα.
Θεωρούμε ότι οι Συστάσεις που θα εκδώσει η Επιτροπή της Σύμβασης του ΟΗΕ προς την Ελλάδα θα ενισχύσουν τον αγώνα του αναπηρικού κινήματος, τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις και θα οδηγήσουν σε αποκατάσταση δικαιωμάτων και αδικιών. Μια πολύ κρίσιμη φάση έλαβε τέλος- ο αγώνας συνεχίζεται, σε πολλαπλά επίπεδα, μέχρι την άρση των διακρίσεων και των αδικιών που υφίστανται τα άτομα με αναπηρία».