Ioannis Vardakastanis

ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΣΑμεΑ

Ο Οδικός Χάρτης για την υλοποίηση της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας

Δυτ. Ελλάδα: Οι μισοί από τους κατοίκους της Περιφέρειας με σοβαρή αναπηρία βρίσκονται στο φάσμα της φτώχειας, μόλις το 18,7% έχει εργασία. Το υψηλότερο ποσοστό στη χώρα μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν σε γενικά σχολεία δίχως εξειδικευμένη υποστήριξη. Πρόταση της ΕΣΑμεΑ για ένα περιφερειακό Σχέδιο Δράσης στη Δυτική Ελλάδα.

Τον Οδικό Χάρτη «Υλοποιώντας τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας» απέστειλαν με έγγραφό τους στον κ. Ν. Φαρμάκη, Περιφερειάρχη Δυτικής Ελλάδας, η Ε.Σ.Α.μεΑ. και το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ, επιθυμώντας να συνδράμουν την Πολιτεία στην ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στη χώρα και σε περιφερειακό επίπεδο.

Ο Οδικός αυτός Χάρτης περιέχει συστάσεις, οδηγίες και κατευθύνσεις για την ορθή ενσωμάτωση και εφαρμογή των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής και των απαιτήσεων της Σύμβασης, στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας, μέσω της παροχής τεχνογνωσίας και πληροφόρησης για την ανάπτυξη Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία κατά αντιστοιχία του Εθνικού Σχεδίου. Το παραδοτέο «Υλοποιώντας τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης του Παρατηρητηρίου «Παροχή υποστήριξης στα επιμέρους σημεία αναφοράς για την ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων της Σύμβασης και των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής σε Κεντρικό και Περιφερειακό Επίπεδο (Π.Ε.9, Υποέργο 1 της Πράξης)», λαμβάνοντας υπόψη τον κρίσιμο ρόλο της τομεακής και περιφερειακής διάστασης των πολιτικών υλοποίησης της Σύμβασης.

Υφιστάμενη κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας

Στην 5η ενότητα του Οδικού Χάρτη, αποτυπώνεται η κατάσταση που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας:

Βιοτικό επίπεδο: Πέντε (5) στους δέκα (10) κατοίκους της Περιφέρειας με σοβαρή αναπηρία (ηλικίας 18-64) βρίσκονται στο φάσμα της φτώχειας ή του αποκλεισμού (48%). Σημαντικά υψηλό ποσοστό φτωχών και αποκλεισμένων πολιτών καταγράφεται και στην πληθυσμιακή ομάδα που αντιμετωπίζει μέτριας σοβαρότητας αναπηρία, γεγονός που καταδεικνύει τον δομικό χαρακτήρα του φαινομένου της φτώχειας στην Περιφέρεια, καθώς και την μειωμένη πρόσβαση αυτών των πολιτών σε οικονομικές ενισχύσεις λόγω της αναπηρίας τους.

Φροντίδα στο σπίτι: Πάνω από τα μισά νοικοκυριά της Περιφέρειας που έχουν μέλη που χρήζουν φροντίδας ή υποστήριξης (λόγω αναπηρίας/ηλικίας ή χρόνιας πάθησης), αδυνατούν πλήρως, με βάση το συνολικό τους εισόδημα, να ανταπεξέλθουν στις εξειδικευμένες ανάγκες του/των ατόμου/ων, για παράδειγμα σε υπηρεσίες φροντίδας, αποκατάστασης, εκπαίδευσης ή αγοράς τεχνικών βοηθημάτων. Στη συντριπτική πλειονότητα αυτών των νοικοκυριών, οι ανάγκες φροντίδας και υποστήριξης βαρύνουν τα ίδια τα μέλη τους, παρότι στην Δυτική Ελλάδα, καταγράφεται το υψηλότερο ποσοστό νοικοκυριών που αναφέρει ως συμπληρωματικό τρόπο κάλυψης των αναγκών την χρήση δημόσιων υπηρεσιών βοήθειας κατ’ οίκον. Ωστόσο, η εναρμόνιση της οικογενειακής με την επαγγελματική και κοινωνική ζωή παραμένει δύσκολή για τα μέλη αυτών των οικογενειών, με 6 στα 10 νοικοκυριά αναφέρουν ότι τα μέλη -φροντιστές έχουν περιορίσει «πολύ» και «πάρα πολύ» τις συνήθεις δραστηριότητές τους.

Απασχόληση: Μόνο το 18,7% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία στη Δυτική Ελλάδα εργάζονται είτε ως μισθωτοί είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες.

Εκπαίδευση: Με ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά μεταξύ των 13 Περιφερειών της χώρας να καταγράφεται, μόλις το 3,6% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία (25 με 64 ετών) στη Δυτική Ελλάδα έχει ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στην Περιφέρεια διαπιστώνεται επίσης το υψηλότερο ποσοστό μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που παρότι φοιτούν στην γενική εκπαίδευση, δεν λαμβάνουν καμία εξειδικευμένη υποστήριξη (υποστηρίζονται μόνο από τον εκπαιδευτικό της γενικής τάξης), ενώ καταγράφεται και το δεύτερο χαμηλότερο ποσοστό μαθητών με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που λαμβάνουν εξατομικευμένη υποστήριξη (παρ. στήριξη, σχ. νοσηλευτής, ειδ. βοηθητικό προσωπικό, ειδικός βοηθός που διαθέτει η οικογένεια, διδασκαλία στο σπίτι). Παράλληλα, σε σχέση με τις υπόλοιπες περιφέρειες, η Δυτική Ελλάδα εμφανίζει αυξημένη φοίτηση σε ειδικά σχολεία έναντι της ενταξιακής εκπαίδευσης.

Προσβασιμότητα υποδομών και ψηφιακή ανισότητα: Τα σοβαρά προβλήματα προσβασιμότητας στο φυσικό και δομημένο περιβάλλον, στις υπηρεσίες και τις μεταφορές, καθώς και οι ψηφιακές ανισότητες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην Περιφέρεια, δυσχεραίνουν σημαντικά την καθημερινή διαβίωση των πολιτών με αναπηρία στην Δυτική Ελλάδα.

Υγεία: Οι 3 στους 10 κατοίκους με σοβαρή αναπηρία αναφέρουν ανικανοποίητες ανάγκες υγείας τους τελευταίους 12 μήνες, λόγω οικονομικής δυσκολίας, μεγάλης λίστας αναμονής ή μεγάλης απόστασης/έλλειψη τρόπου μετακίνησης στον γιατρό ή στην δομή/υπηρεσία.

Πρόταση ΕΣΑμεΑ για ένα Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στη Δυτ. Ελλάδα

Στην 6^η ενότητα καταγράφεται η στρατηγική πρόταση της ΕΣΑμεΑ που έχει σαν στόχο να χρησιμεύσει ως αναλυτικός οδηγός για την εκπόνηση ενός Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας:

Το Σχέδιο Δράσης για την αναπηρία σε επίπεδο Περιφέρειας πρέπει να στοχεύει:

• στη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις,

• στην ισότιμη συμμετοχή τους στην τοπική κοινωνία και οικονομία,

• στην ανάδειξη της σημασίας της ενσωμάτωσης αυτών για την τοπική βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη,

• στην εξειδίκευση της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας και της αρχής της προσβασιμότητας σε κάθε τομέα αρμοδιότητας της Περιφέρειας.

Μέσω της παραπάνω δράσης, ΕΣΑμεΑ και «Παρατηρητήριο» ευελπιστούν να συμβάλουν στο κρίσιμο έργο που καλείται να διαδραματίσει η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας σχετικά με την προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στην περιοχή και να εδραιωθεί μια σταθερή συνεργασία μαζί για την ορθή υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας στα ζητήματα της αναπηρίας.

Σ.σ.: Σκοπός του Παρατηρητηρίου είναι η παραγωγή έγκυρης πληροφόρησης, τεκμηρίωσης και επιστημονικής γνώσης για τα θέματα της αναπηρίας στην Ελλάδα, και η συμβολή στη διαμόρφωση πολιτικών που θα εξασφαλίσουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους. Μέσω της επιστημονικής και ερευνητικής δραστηριότητας που αναπτύσσει το Παρατηρητήριο, συγκροτεί έναν επιστημονικό μηχανισμό για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών για την αναπηρία υπό την οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD) και ταυτόχρονα αποτελεί μια κοιτίδα παραγωγής σύγχρονων θέσεων και προτάσεων εφαρμοσμένης πολιτικής για την αναπηρία.