Ioannis Vardakastanis

Τα άτομα με αναπηρία δεν έχουν ίση πρόσβαση στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης: Είναι ο τίτλος του άρθρου του προέδρου της ΕΣΑμεΑ, του EDF και της IDA σχετικά με τη Διάσκεψη για το μέλλον της Ευρώπης δημοσιεύθηκε στη διαδικτυακή πλατφόρμα EURACTIV, ένα ανεξάρτητο πανευρωπαϊκό δίκτυο μέσων ενημέρωσης που ειδικεύεται στις υποθέσεις της ΕΕ.

«Αυτό το πρόβλημα κάνει τη δημοκρατική άσκηση της Διάσκεψης να μην διαφέρει από άλλες δραστηριότητες της καθημερινής μας ζωής: είναι πιο δύσκολη, όχι ιδιαίτερα προσβάσιμη και παραβλέπει σε μεγάλο βαθμό τις ανάγκες μας, για να μην αναφέρουμε την ποικιλομορφία των κοινωνιών μας. Υπάρχουν πολλοί τομείς της ζωής όπου τα άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να συμμετέχουν σε ισότιμη βάση με όλο τον πληθυσμό. Δυστυχώς, αυτό ισχύει και για αυτήν την άνευ προηγουμένου δημοκρατική άσκηση, μια πρωτοβουλία που δεν έχει επιτύχει την ένταξη που χρειαζόμαστε για την Ευρώπη.

Η Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης προοριζόταν να είναι απαλλαγμένη από διακρίσεις και δημοκρατική, με επίκεντρο τις ιδέες των πολιτών. Είμαστε 100 εκατομμύρια πολίτες στην ΕΕ με αναπηρία και έχουμε πολλά να πούμε: ορισμένοι από εμάς στερούνται το δικαίωμα ψήφου (περίπου 400.000 άτομα στις τελευταίες εκλογές της ΕΕ), δεχόμαστε διακρίσεις όσον αφορά την απασχόληση, την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη. Επηρεαζόμαστε περισσότερο από τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής και συχνά αναγκαζόμαστε να ζούμε σε ιδρύματα χωρίς επιλογή για το πώς θα ζήσουμε τη ζωή μας. Θα μπορούσαμε να θίξουμε αυτά τα ζητήματα και πολλά άλλα, μόνο εάν η Διάσκεψη μας περιλάμβανε και εμάς.

Έλλειψη ενσωμάτωσης

Το πρώτο βήμα θα έπρεπε να ήταν η διασφάλιση μιας ευρύτερης και πιο διαφοροποιημένης εκπροσώπησης στα πάνελ των πολιτών. Η Διάσκεψη ισχυρίστηκε ότι τα πάνελ θα είναι αντιπροσωπευτικά της ποικιλομορφίας στην Ευρώπη, η οποία διασφαλίζεται με τυχαία επιλογή πολιτών. Τελικά, η μέθοδος που χρησιμοποίησαν ήταν να επικοινωνούν με άτομα μέσω τηλεφώνου, εξαιρουμένων των κωφών και των βαρήκοων, ατόμων που χρησιμοποιούν γραπτή επικοινωνία ή νοηματική γλώσσα.

Είμαστε το 15% του πληθυσμού της ΕΕ, αλλά στις επιτροπές των πολιτών της Διάσκεψης αυτό δεν αντικατοπτρίζεται. Δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι γιατί δεν υπάρχουν πραγματικά δεδομένα για το εάν τα πάνελ περιλαμβάνουν άτομα από τις πιο περιθωριοποιημένες κοινότητες. Ωστόσο, τουλάχιστον, γνωρίζουμε ότι δεν έχει γίνει αφοσιωμένη προσπάθεια προσέγγισης αυτών των ομάδων.

Εμπόδια

Αυτό που μπορούμε επίσης να είμαστε συγκεκριμένοι, είναι ότι η Διάσκεψη είναι γεμάτη από εμπόδια προσβασιμότητας, μερικά από αυτά μικρά, άλλα αρκετά σημαντικά. Ανεξάρτητα από το μέγεθος των εμποδίων, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλα έχουν τον ίδιο αντίκτυπο. Τα εμπόδια αποτρέπουν τα άτομα με αναπηρία από να συμμετάσχουν στη Διάσκεψη. Ένα παράδειγμα μικρού φραγμού είναι το μη προσβάσιμο CAPTCHA που πρέπει να συμπληρώσει κάποιος για να εγγραφεί σε μια σύσκεψη. Για όσους από εμάς είμαστε τυφλοί ή με μειωμένη όραση, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ζητήσουμε από κάποιον να μας βοηθήσει να εισάγουμε τον κωδικό. Εξαιτίας αυτού του προβλήματος που επιλύεται εύκολα, δεν μπορούμε να είμαστε ανεξάρτητοι.

Η πολύγλωσση ψηφιακή πλατφόρμα

Μεγαλύτερα εμπόδια προσβασιμότητας βρίσκονται σε ένα από τα πιο δυνατά εργαλεία για τη λειτουργία της Διάσκεψης: στην ιστοσελίδα του, την πολύγλωσση ψηφιακή πλατφόρμα, στην οποία κάθε πολίτης μπορεί να υποβάλει και να σχολιάσει άλλες ιδέες που συζητούνται στα πάνελ πολιτών και στην ολομέλεια. Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ έχει πολιτικές και τεχνικά πρότυπα για την προσβασιμότητα στον ιστό, τα οποία θα έπρεπε να έχουν διασφαλίσει την προσβασιμότητα αυτής της πλατφόρμας από την αρχή, και πάλι πιστεύουμε ότι δεν είμαστε ευπρόσδεκτοι.

Για να βοηθήσει τη γραμματεία της Διάσκεψης και την ομάδα του Διαδικτύου, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία (EDF) ανέθεσε έναν έλεγχο προσβασιμότητας σε μια εξειδικευμένη εταιρεία για να αξιολογήσει και να επισημάνει τα προβλήματα με την πλατφόρμα. Το τεστ αποκάλυψε ότι τα άτομα που χρησιμοποιούν υποστηρικτικές τεχνολογίες, όπως συσκευές ανάγνωσης οθόνης, ή όσοι βασίζονται στην πλοήγηση με πληκτρολόγιο λόγω κινητικής αναπηρίας, δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν τον ιστότοπο. Επιπλέον, οι φόρμες για την προσθήκη περιεχομένου μέσω της πλατφόρμας δεν έχουν σχεδιαστεί σωστά. Επίσης, ορισμένα μηνύματα σφάλματος εμφανίζονται μόνο με χρώματα, κάτι που δυσκολεύει τα άτομα με αχρωματοψία. Για παράδειγμα, ορισμένα κουμπιά δεν έχουν αρκετή αντίθεση για να τα δει ένα άτομο με χαμηλή όραση.

Στείλαμε στους διοργανωτές αυτήν την τεχνική έκθεση, συμπεριλαμβανομένων συστάσεων για τον τρόπο επίλυσης των προβλημάτων τον Σεπτέμβριο, και εκείνοι απάντησαν ότι ενδέχεται να τα διορθώσουν τον Ιανουάριο, τρεις μήνες πριν από το τέλος της Διάσκεψης.

Είναι επίσης δύσκολο να παρακολουθήσετε τις συζητήσεις: οι δημόσιες συναντήσεις δεν έχουν ζωντανούς υπότιτλους ή διερμηνεία νοηματικής γλώσσας. Στην πραγματικότητα, ακόμη και μερικά από τα προηχογραφημένα διαφημιστικά βίντεο δεν περιλαμβάνουν αυτές τις βασικές λειτουργίες προσβασιμότητας.

Προσβασιμότητα στο Διαδίκτυο

Ένα άλλο πρόβλημα που επιλύεται εύκολα είναι η παροχή υλικού σε προσβάσιμες μορφές, αντί να χρησιμοποιούνται πολύ μεγάλα, δύσκολα και μη προσβάσιμα PDF. Εάν η Διάσκεψη θέλει πραγματικά να προσεγγίσει ένα ευρύτερο κοινό, θα συνιστούσαμε να ακολουθήσετε το παράδειγμα της αξιολόγησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής της Οδηγίας για την Προσβασιμότητα στον Παγκόσμιο Ιστό (ένα από τα νομοθετήματα της ΕΕ που ορίζει απαιτήσεις για πρόσβαση σε ιστοτόπους). Σε αυτήν την περίπτωση, η Επιτροπή παρείχε ένα ευανάγνωστο σύνολο ερωτήσεων, χωρίς καμία ορολογία της ΕΕ, και παρουσίασε το όλο θέμα σε κατανοητή γλώσσα και χωρίς να απαιτεί από τους χρήστες να καταγραφούν για να το συμπληρώσουν. Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι χρήστες, συμπεριλαμβανομένων εκείνων χωρίς αναπηρίες, επέλεξαν αυτήν τη μορφή όταν απαντούσαν, παρόλο που αρχικά προοριζόταν μόνο για άτομα με διανοητική αναπηρία. Για άλλη μια φορά, όπως δείχνει αυτό το παράδειγμα, η προσβασιμότητα δεν είναι μόνο κρίσιμη για τα άτομα με αναπηρία, αλλά και ωφέλιμη για όλους. Φανταστείτε πόσοι ακόμη πολίτες της ΕΕ θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στη Διάσκεψη εάν μπορούσαν να κατανοήσουν εύκολα όλες τις πληροφορίες και το υλικό.

Παρά όλες τις δυσκολίες, το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία θα συνεχίσει να κάνει ό,τι καλύτερο μπορεί για να φέρει τις φωνές και τις ιδέες των ατόμων με αναπηρία στην καρδιά αυτής της Διάσκεψης. Το μέλλον που θέλουμε για την Ευρώπη είναι χωρίς αποκλεισμούς και, για να το πετύχουμε αυτό, η Διάσκεψη θα πρέπει να γίνει μια πραγματικά συνεργατική διαδικασία που θα διασφαλίζει ενεργά τη συμμετοχή όλων».