Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Τις προτάσεις της στο πλαίσιο του διαλόγου για την αναθεώρηση του Συντάγματος της χώρας κατέθεσε με έγγραφό της η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ) στην Επιτροπή Διαλόγου για τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Η επιστολή παραδόθηκε από αντιπροσωπεία αποτελούμενη από τον Γενικό Γραμματέα της Εκτελεστικής Γραμματείας της ΕΣΑμεΑ Ιωάννη Λυμβαίο και τα μέλη Κωνσταντίνο Χόρτη και Δημήτρη Σηφάκη,  σε συνάντηση με την Επιτροπή Διαλόγου στο Υπουργείο Διοικητικής Ανασυγκρότησης.

Η αντιπροσωπεία συναντήθηκε με τον πρόεδρο της Επιτροπής Μ. Σπουρδαλάκη και το μέλος Ν. Μουζέλη. Οι εκπρόσωποι της ΕΣΑμεΑ ενημέρωσαν την Επιτροπή αναφορικά με το επίπεδο συνταγματικής προστασίας των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στη χωρά μας και κατέθεσαν συγκεκριμένες προτάσεις στην κατεύθυνση μετάβασης από το ιατρικό στο δικαιωματικό μοντέλο της αναπηρίας, προκειμένου το Σύνταγμα και η έννομη τάξη να εναρμονιστούν με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Άτομα με Αναπηρία.

Συγκεκριμένα τόνισαν την ανάγκη κατοχύρωσης της ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία στην πληροφόρηση και την ενημέρωση, αναγνώρισης της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας ως ισότιμης με την Ελληνική, καθώς και της γραφής Braille ως μέσο επικοινωνίας των τυφλών.

Επίσης τόνισαν ότι χρειάζεται συμπλήρωση του άρθρου 5 του Συντάγματος: " […] 2. Όλοι όσοι βρίσκονται στην Eλληνική Eπικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους, χωρίς διάκριση εθνικότητας, φυλής, γλώσσας, αναπηρίας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων".

Με αυτή την προσθήκη μπορεί να παρέχεται προστασία σε άτομα με αναπηρία που διαβιούν στη χώρα μας και δεν διαθέτουν ελληνική ιθαγένεια ή υπηκοότητα  (π.χ. πρόσφυγες με αναπηρία, μετανάστες με αναπηρία κ.λπ.).

Τέθηκε επίσης το θέμα της προσβασιμότητας του περιβάλλοντος. Η ΕΣΑμεΑ προτείνει τη συμπλήρωση της παραγράφου 2 του άρθρου 24 του Συντάγματος ως εξής: "**2. H χωροταξική αναδιάρθρωση της Xώρας, η διαμόρφωση, η ανάπτυξη, η πολεοδόμηση και η επέκταση των πόλεων και των οικιστικών γενικά περιοχών υπάγεται στη ρυθμιστική αρμοδιότητα και τον έλεγχο του Kράτους, με σκοπό να εξυπηρετείται η λειτουργικότητα και η ανάπτυξη των οικισμών και να εξασφαλίζονται οι καλύτεροι δυνατοί όροι διαβίωσης και κινητικότητας για όλους τους πολίτες χωρίς αποκλεισμούς».

Η πρόταση βασίζεται στο γεγονός ότι ο χωροταξικός σχεδιασμός της χώρας έχει βασιστεί στο μοντέλο του «μέσου χρήστη» με αποτέλεσμα να λειτουργεί συχνά ως εμπόδιο για τη συμμετοχή στις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες των πολιτών που αποκλίνουν από αυτό το μοντέλο, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται οι ηλικιωμένοι και τα άτομα μειωμένης κινητικότητας.  

Προτείνεται επίσης να κατοχυρωθεί συνταγματικά η υποχρέωση του κράτους για τη λήψη θετικών μέτρων υπέρ των ατόμων με αναπηρία για την άρση των ανισοτήτων που αυτά υφίστανται στην πράξη.

Όλα τα παραπάνω αποτελούν τις ελάχιστες προϋποθέσεις ώστε τα άτομα με αναπηρίες να έχουν ουσιαστική πρόσβαση στο δικαίωμα στην ελεύθερη ανάπτυξη της προσωπικότητάς τους και η αναπηρία να μην αποτελεί τελικά λόγο αποκλεισμού από θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα.

Το Σύνταγμα της χώρας αποτελεί τον ανώτατο/θεμελιώδη νόμο του κράτους και για αυτό το λόγο η Ε.Σ.Α.μεΑ. υποστηρίζει ότι η δικαιωματική προσέγγιση της αναπηρίας θα πρέπει να αποτυπώνεται με μεγαλύτερη ευκρίνεια.

Σήμερα το Σύνταγμα της χώρας παρέχει προστασία στα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Παράλληλα η επικύρωση της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία καθώς και του προαιρετικού πρωτοκόλλου που τη συνοδεύει από την ελληνική Βουλή με τον ν.4074/2012 (Αρ. ΦΕΚ 88 Α΄/11.04.2012), κατοχυρώνει τη δικαιωματική προσέγγιση της Αναπηρίας

Η επιστολή με όλες τις προτάσεις της ΕΣΑμεΑ κατά άρθρο.