Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Όσο δύσκολο και αν είναι να εφαρμοστεί το σύνθημά μας "Τίποτα για εμάς χωρίς εμάς" για τους πρόσφυγες και μετανάστες με αναπηρία, επιβάλλεται να βρούμε τρόπο να το εφαρμόσουμε. Οι πρόσφυγες με αναπηρία πρέπει να βγουν στο φως, δεν πρέπει να μείνουν στο περιθώριο και αυτό είναι το μήνυμα που σας φέρνω από την Ελλάδα και τη Λέσβο. 

Με αυτό τον τρόπο κατέληξε η ομιλία του προέδρου της ΕΣΑμεΑ Ιωάννη Βαρδακαστάνη, την Τρίτη 13 Ιουνίου 2017  κατά τη 10η Διάσκεψη των κρατών μερών της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (Conference of States Parties to the CRPD' - COSP) στον ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.

Δύο χρόνια μετά το ένα αρνητικό ρεκόρ των εκτοπισμένων της Γης διαδέχεται το άλλο: Η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες αναφέρει ότι ο αριθμός των ανθρώπων που διαφεύγουν από τον πόλεμο, τις διώξεις και τις συγκρούσεις ξεπέρασε τα 70 εκατομμύρια το 2018 και είναι ο μεγαλύτερος αριθμός που έχει δει ποτέ η Ύπατη στα 70 χρόνια λειτουργίας της. Τα στοιχεία που παραθέτει συγκλονίζουν: Η αναλογία των ανθρώπων που είναι πρόσφυγες, αιτούντες άσυλο ή εσωτερικά εκτοπισμένοι σε σχέση με τον παγκόσμιο πληθυσμό είναι 1 στους 108, όταν από δέκα χρόνια ήταν 1 στους 160!

Για μια ακόμη χρονιά όμως, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες με αναπηρία παραμένουν αόρατοι σε όλα τα επίσημα στοιχεία, είτε της Ύπατης είτε του ελληνικού κράτους ενώ φαίνεται να υπάρχει σχετική πρόοδος στην ΕΕ, σύμφωνα και με τις ανακοινώσεις του Επιτρόπου Στυλιανίδη. Η ΕΣΑμεΑ από την έναρξη της προσφυγικής κρίσης έκανε αλλεπάλληλες κρούσεις προς όλους τους υπεύθυνους, κυβερνήσεις, οργανώσεις και τους διεθνείς οργανισμούς, τονίζοντας ότι «οι πρόσφυγες με αναπηρία αντιμετωπίζουν πολλαπλές διακρίσεις και γίνονται ακόμη ευκολότερα θύματα και έρμαια της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού και των κυκλωμάτων που λυμαίνονται τους πρόσφυγες. Είτε ως ανάπηροι πολέμου, είτε με προγενέστερη ή μεταγενέστερη αναπηρία, τα δικαιώματά τους βάλλονται πολλαπλώς, καθώς βιώνουν τη διπλή διάκριση στη βάση της προσφυγιάς και της αναπηρίας τους. Στην πλειοψηφία τους βρίσκονται συνεχώς σε οριακό σημείο επιβίωσης».

Η κατάσταση του προσφυγικού ζητήματος παραμένει κρίσιμη, με τις συνεχιζόμενες πολεμικές συγκρούσεις, τις οικονομικές ανισότητες βορρά- νότου, τα περιβαλλοντικά προβλήματα σε πολλές γωνιές του πλανήτη, αλλά και τις αναποτελεσματικές πολιτικές που ακολουθούνται από την πλειοψηφία των κρατών.

Οι πρόσφυγες με αναπηρία αποτελούν μια υποομάδα των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν τις χώρες τους σε ιδιαίτερα μειονεκτική κατάσταση- είναι αόρατοι. Ως εκ τούτου, έχουν ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας και υποστήριξης, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λόγω της συνεχιζόμενης δραματικής ανθρωπιστικής κρίσης. Υπάρχουν εμφανή προβλήματα στη διαδικασία ταυτοποίησης των ατόμων με αναπηρία. Οι «ορατές» αναπηρίες συνήθως εντοπίζονται, ενώ οι λιγότερο εμφανείς παραμένουν συχνά απαρατήρητες. Μεγάλο πρόβλημα αντιμετωπίζουν για αυτό το λόγο οι πρόσφυγες με χρόνιες παθήσεις. Η αναγνώριση ενός ατόμου με αναπηρία ή χρόνια πάθηση ως τέτοιο είναι πολλές φορές ζωτικής σημασίας για την πρόσβαση σε εξειδικευμένη προστασία, για την εξασφάλιση της υποστήριξης και για την παροχή εύλογων προσαρμογών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ασύλου.

Η ΕΣΑμεΑ καλεί για πολλοστή φορά την ελληνική κυβέρνηση, την Ύπατη Αρμοστεία, την ΕΕ, να λειτουργήσουν πιο πρακτικά, πιο υποστηρικτικά – να ενδιαφερθούν για το σύγχρονο δράμα της Ανθρωπότητας πραγματικά. Η Ιστορία θα τους κρίνει μεν, οι πρόσφυγες και οι μετανάστες με αναπηρία κινδυνεύουν σήμερα.

Από τον Ιούνιο του 2017, η ΕΣΑμεΑ έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις. Το ελληνικό αναπηρικό κίνημα παραμένει αλληλέγγυο.