Ιωάννης Βαρδακαστάνης

ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΘΕΜΑΤΩΝ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ ΤΗΣ ΕΣΑμεΑ

Ο Οδικός Χάρτης για την υλοποίηση της Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Αττικής

Αττική: Το υψηλότερο ποσοστό ατόμων με σοβαρή αναπηρία στη χώρα που αντιμετωπίζουν προβλήματα προσβασιμότητας! Ένας στους δύο κατοίκους της Αττικής με σοβαρή αναπηρία (ηλικίας 18-64), βρίσκεται στο φάσμα της φτώχειας ή/και του αποκλεισμού (49%).Πρόταση της ΕΣΑμεΑ για ένα περιφερειακό Σχέδιο Δράσης στην Αττική.

Τον Οδικό Χάρτη «Υλοποιώντας τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην Περιφέρεια Αττικής» απέστειλαν με έγγραφό τους στον κ. Γ. Πατούλη, Περιφερειάρχη Αττικής , η Ε.Σ.Α.μεΑ. και το Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας της ΕΣΑμεΑ, επιθυμώντας να συνδράμουν την Πολιτεία στην ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή της Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στη χώρα και σε περιφερειακό επίπεδο.

Ο Οδικός αυτός Χάρτης περιέχει συστάσεις, οδηγίες και κατευθύνσεις για την ορθή ενσωμάτωση και εφαρμογή των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής και των απαιτήσεων της Σύμβασης, στο πεδίο των αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας, μέσω της παροχής τεχνογνωσίας και πληροφόρησης για την ανάπτυξη Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία κατά αντιστοιχία του Εθνικού Σχεδίου. Το παραδοτέο «Υλοποιώντας τη Σύμβαση των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες στην Περιφέρεια Αττικής» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο της δράσης του Παρατηρητηρίου «Παροχή υποστήριξης στα επιμέρους σημεία αναφοράς για την ορθή εφαρμογή των απαιτήσεων της Σύμβασης και των Τελικών Παρατηρήσεων της Επιτροπής σε Κεντρικό και Περιφερειακό Επίπεδο (Π.Ε.9, Υποέργο 1 της Πράξης)», λαμβάνοντας υπόψη τον κρίσιμο ρόλο της τομεακής και περιφερειακής διάστασης των πολιτικών υλοποίησης της Σύμβασης.

Υφιστάμενη κατάσταση των ατόμων με αναπηρία στην Περιφέρεια Αττικής

Στην 5^η ενότητα του Οδικού Χάρτη, αποτυπώνεται η κατάσταση που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία στην Περιφέρεια Αττικής:

Βιοτικό επίπεδο: O ένας στους δύο κατοίκους της Αττικής με σοβαρή αναπηρία (ηλικίας 18-64), βρίσκεται στο φάσμα της φτώχειας ή/και του αποκλεισμού (49%).

Φροντίδα στο σπίτι: Το 35% των νοικοκυριών που έχουν μέλη που χρήζουν φροντίδας ή υποστήριξης (λόγω αναπηρίας/ηλικίας ή χρόνιας πάθησης), αδυνατούν πλήρως να ανταπεξέλθουν στις εξειδικευμένες ανάγκες τους (υπηρεσίες φροντίδας, αποκατάστασης, εκπαίδευσης ή αγοράς τεχνικών βοηθημάτων κ.α.). Στην συντριπτική πλειονότητα αυτών των νοικοκυριών, οι ανάγκες φροντίδας και υποστήριξης των μελών βαρύνουν άλλα μέλη των νοικοκυριών, τα οποία παρέχουν προσωπικά την αναγκαία βοήθεια/φροντίδα (82%) ή καλύπτουν από τον προϋπολογισμό του νοικοκυριού την δαπάνη για τη χρήση ιδιωτικών υπηρεσιών φροντίδας κατ’ οίκον (17,4%). Στην περιφέρεια Αττικής σημειώνεται δε ιδιαίτερα χαμηλό ποσοστό νοικοκυριών που αναφέρουν ως πρώτο ή δεύτερο τρόπο κάλυψης των αναγκών φροντίδας τη χρήση κρατικών υπηρεσιών βοήθειας κατ’ οίκον, όπως το πρόγραμμα «Βοήθεια στο σπίτι» (πρώτος ή δεύτερος τρόπος: 9,2%). Τα 6 στα 10 νοικοκυριά με μέλη που χρήζουν φροντίδας, δηλώνουν ότι τα μέλη-φροντιστές έχουν περιορίσει «πολύ» και «πάρα πολύ» τις συνήθεις δραστηριότητές τους (προσωπική ζωή, εργασία, εκπαίδευση, συμμετοχή σε αθλητικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες κ.ά.).

Απασχόληση: Μόνο το 30,9% των ατόμων με σοβαρή αναπηρία εργάζεται είτε ως μισθωτοί είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες, ενώ από το σύνολο των απασχολούμενων με αναπηρία (ανεξαρτήτως βαθμού) στην Περιφέρεια Αττικής, μόνο ο ένας στους 10 δηλώνει ότι απολαμβάνει πλήρως τις εύλογες προσαρμογές που χρειάζεται στην εργασία.

Εκπαίδευση: Τα άτομα με σοβαρή αναπηρία ηλικίας 25 με 64 ετών έχουν ολοκληρώσει τριτοβάθμια εκπαίδευση σε ποσοστό 24,3% (άτομα χωρίς αναπηρία: 42,8%). Παράλληλα, ποσοστό 32,8%, δηλαδή τριπλάσιο σε σύγκριση με τον πληθυσμό χωρίς αναπηρία, καταγράφουν τα άτομα με σοβαρή αναπηρία που δεν έχουν ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ως ποσοστό επί του μαθητικού πληθυσμού με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, το ποσοστό των μαθητών που φοιτούν σε γενικά σχολεία (Α’βάθμιας και Β’βάθμιας), είναι υψηλότερο από το μέσο επίπεδο της χώρας, ωστόσο, οι μισοί εξ αυτών δεν λαμβάνουν εξειδικευμένη υποστήριξη και υποστηρίζονται μόνο από τον εκπαιδευτικό της γενικής τάξης (2^η χειρότερη αναλογία στην επικράτεια).

Προσβασιμότητα υποδομών: Ποσοστό που είναι το υψηλότερο στην ελληνική επικράτεια, 33,6% των κατοίκων με σοβαρή αναπηρία (ανεξαρτήτως της κατηγορίας αναπηρίας) αντιμετωπίζουν προβλήματα προσβασιμότητας στην περιοχή διαμονής τους, όπως σε πεζοδρόμια, στις στάσεις μέσων μαζικής μεταφοράς, στα καταστήματα ή στις υπηρεσίες.

Υγεία: Το ¼ των κατοίκων της Αττικής με σοβαρή αναπηρία έχει ανικανοποίητες ανάγκες υγείας (ανάγκες σε ιατρική εξέταση ή θεραπεία) τους τελευταίους 12 μήνες, λόγω οικονομικής δυσκολίας, μεγάλης λίστας αναμονής ή μεγάλης απόστασης /έλλειψη τρόπου μετακίνησης στην δομή.

Διακρίσεις: 5 στα 10 άτομα με σοβαρή αναπηρία που διαμένουν στην Αττική αναφέρουν ότι αντιμετώπισαν άδικη μεταχείριση, ότι δεν έχουν ίσες ευκαιρίες με άλλα άτομα του περιβάλλοντός τους ή ότι βιώνουν κάποιας μορφής αποκλεισμό σε κάποιο τομέα της ζωής του, λόγω των περιορισμών ή των δυσκολιών της υγεία του.

Πρόταση ΕΣΑμεΑ για ένα Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στην Αττική

Στην 6^η ενότητα καταγράφεται η στρατηγική πρόταση της ΕΣΑμεΑ που έχει σαν στόχο να χρησιμεύσει ως αναλυτικός οδηγός για την εκπόνηση ενός Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία στην Περιφέρεια Αττικής:

Το Σχέδιο Δράσης για την αναπηρία σε επίπεδο Περιφέρειας πρέπει να στοχεύει:

• στη διασφάλιση ίσων ευκαιριών για όλους τους πολίτες, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις,

• στην ισότιμη συμμετοχή τους στην τοπική κοινωνία και οικονομία,

• στην ανάδειξη της σημασίας της ενσωμάτωσης αυτών για την τοπική βιώσιμη οικονομική ανάπτυξη,

• στην εξειδίκευση της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας και της αρχής της προσβασιμότητας σε κάθε τομέα αρμοδιότητας της Περιφέρειας.

Μέσω της παραπάνω δράσης, ΕΣΑμεΑ και «Παρατηρητήριο» ευελπιστούν να συμβάλουν στο κρίσιμο έργο που καλείται να διαδραματίσει η Περιφέρεια Αττικής σχετικά με την προστασία και την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία στην περιοχή και να εδραιωθεί μια σταθερή συνεργασία μαζί για την ορθή υλοποίηση των δεσμεύσεων της χώρας στα ζητήματα της αναπηρίας.

Σ.σ.: Σκοπός του Παρατηρητηρίου είναι η παραγωγή έγκυρης πληροφόρησης, τεκμηρίωσης και επιστημονικής γνώσης για τα θέματα της αναπηρίας στην Ελλάδα, και η συμβολή στη διαμόρφωση πολιτικών που θα εξασφαλίσουν ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες για τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και τις οικογένειές τους. Μέσω της επιστημονικής και ερευνητικής δραστηριότητας που αναπτύσσει το Παρατηρητήριο, συγκροτεί έναν επιστημονικό μηχανισμό για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των πολιτικών για την αναπηρία υπό την οπτική των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως αυτά κατοχυρώνονται στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρίες (CRPD) και ταυτόχρονα αποτελεί μια κοιτίδα παραγωγής σύγχρονων θέσεων και προτάσεων εφαρμοσμένης πολιτικής για την αναπηρία.

Περισσότερες πληροφορίες: paratiritirioanapirias.gr, esamea.gr και espa.gr

Η Πράξη «Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας» συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) στους Άξονες Προτεραιότητας: 1 «Συστημικές Παρεμβάσεις των θεσμών της αγοράς εργασίας και της πρόνοιας», 4 «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας» και 5 «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020»