Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Το 2019 το 35,2% της συνολικής εγχώριας δαπάνης για την υγεία προέρχεται “από την τσέπη” των νοικοκυριών. Το ποσοστό αυτό είναι το τρίτο (3ο) υψηλότερο μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Το 2020, το ποσοστό των ατόμων με σοβαρή αναπηρία που δεν ικανοποιήσαν ανάγκες σε ιατρική περίθαλψη ανήλθε σε 29%, αυξανόμενο κατά 4,5 ποσοστιαίες μονάδες συγκριτικά με το 2019. Το 2019 156.200 άτομα με αναπηρία δεν έλαβαν αναγκαία οδοντιατρική θεραπεία λόγω οικονομικής δυσκολίας, 78.150 άτομα με αναπηρία δεν ήταν σε θέση να προμηθευτούν αναγκαία φάρμακα που τους είχαν συνταγογραφηθεί από γιατρούς. Μόνο το 53,3% των γυναικών με σοβαρή αναπηρία και ηλικία ως 65 έτη υποβλήθηκε σε τεστ ΠΑΠ τα τελευταία 2 χρόνια, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των γυναικών χωρίς αναπηρία ανέρχεται σε 71,3%.

Το 11ο κατά σειρά δελτίο του Παρατηρητηρίου Θεμάτων Αναπηρίας έχει ως αντικείμενο την υγεία και την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και με αυτό εγκαινιάζεται η θεματική της υγείας στα Δελτία Στατιστικής Πληροφόρησης του Παρατηρητηρίου, παρουσιάζοντας δείκτες που σχετίζονται με την υγεία, την αναπηρία και την κάλυψη των υγειονομικών αναγκών του πληθυσμού με αναπηρία και χρόνια πάθηση, αξιοποιώντας τα πρωτογενή δεδομένα της Έρευνας Εισοδήματος και Συνθηκών Διαβίωσης των Νοικοκυριών έτους 2020 καθώς και τα διαθέσιμα για χρήση στοιχεία της Έρευνας Υγείας Έτους 2019 .

Δεν ξάφνιασαν τα στοιχεία του 11^ου δελτίου: αντιθέτως επιβεβαιώνουν τη δραματική συνθήκη που βιώνουν χιλιάδες άτομα με αναπηρία ή χρόνια πάθηση, τα οποία στερούνται την πρόσβαση ακόμα και σε βασικές υγειονομικές ανάγκες. Παρότι μεταξύ των ετών 2015-2018 καταγράφηκε σχετική αποκλιμάκωση των ανικανοποίητων αναγκών υγείας, ιδιαίτερα προβληματίζει το γεγονός ότι μετά το 2018, διαπιστώνεται εκ νέου αύξηση του ποσοστού των πολιτών με σοβαρή αναπηρία που δεν ικανοποιήσαν τις ανάγκες τους σε υγειονομική περίθαλψη.

Η Ε.Σ.Α.μεΑ. έχει επισημάνει καθ’ όλη τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, και ιδίως στη συγκυρία της πανδημίας, την επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης των προνοιακών επιδομάτων και των αναπηρικών συντάξεων, ως ένα ελάχιστο μέτρο θωράκισης των ευάλωτων πολιτών με αναπηρία απέναντι στον κίνδυνο αποκλεισμού τους από βασικά αγαθά διαβίωσης.

Το τελευταίο διάστημα η ενεργειακή κρίση και η δυσθεώρητη ακρίβεια, έχουν οδηγήσει τα άτομα με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και οι οικογένειές τους να αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις καθημερινές τους ανάγκες και παράλληλα να βιώνουν την επιδείνωση της υγείας τους, αφού η μειωμένη πρόσβαση σε δωρεάν και ποιοτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη τους επιβαρύνει δυσανάλογα.

Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, με το 35,2% της συνολικής δαπάνης για την υγεία να προέρχεται πλέον «από την τσέπη» των νοικοκυριών (στοιχεία έτους 2019), είναι σαφές ότι οδηγεί στην εξαθλίωση πολλές χιλιάδες πολίτες με αναπηρία ή χρόνια πάθηση.

Οι πολιτικές που ακολουθούνται, αντί να συμβάλλουν σε έναν στρατηγικό σχεδιασμό για την άρση των σοβαρών εμποδίων που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις στο θεμελιώδες δικαίωμα σε ποιοτικές παροχές υγείας, βάζουν στο στόχαστρο ακόμα και στοιχειώδη, «αυτονόητα» δικαιώματα, όπως η πρόσβαση στα φάρμακα. Η αύξηση της συμμετοχής στη φαρμακευτική δαπάνη, τα προβλήματα που δημιουργεί ο σταθερός προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ, η αφαίρεση των βιταμινών και άλλων φαρμάκων από τη θετική λίστα, τα προβλήματα στη διαθεσιμότητα κάποιων φαρμακευτικών σκευασμάτων, διαμορφώνουν ένα προβληματικό πλαίσιο, που επιβαρύνει όχι μόνο οικονομικά αλλά και ψυχικά τους χρόνια πάσχοντες δημιουργώντας τεράστια ανασφάλεια.

H Ε.Σ.Α.μεΑ. συνεχίζει ακατάπαυστα να διεκδικεί σταθερά ένα αναβαθμισμένο και ποιοτικά εκσυγχρονισμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας, ένα σύστημα καθολικά προσβάσιμων υπηρεσιών υγείας, προς όφελος όλων των πολιτών, στην αιχμή των ιατροτεχνολογικών εξελίξεων, με ταυτόχρονη ορθολογική διαχείριση των πόρων που απαιτούνται και εξασφάλιση της ισότιμης πρόσβαση ασφαλισμένων και ανασφάλιστων πολιτών στις δομές υγείας.

Τέλος, κατ’ εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, και με στόχο την συμπερίληψη της διάστασης της αναπηρίας και της χρόνιας πάθησης σε όλες τις δημόσιες πολιτικές για την υγεία, το αναπηρικό κίνημα της διεκδικεί τη θεσμική εκπροσώπηση των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους, μέσω της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (Ε.Σ.Α.μεΑ.), και των Οργανώσεων Μελών της, σε όλους τους Φορείς Σχεδιασμού, Εφαρμογής και Αξιολόγησης πολιτικών για την υγεία, αλλά και την συμμετοχή των αντιπροσωπευτικών συλλογικών μας φορέων στα θεσμοθετημένα δίκτυα αγωγής υγείας και πρόληψης, προκειμένου να ενισχυθεί ο ρόλος τους για την πρόληψη και διαχείριση αναπηρίας σε τοπικό επίπεδο.

Περισσότερες πληροφορίες: paratiritirioanapirias.gr, esamea.gr και espa.gr

Η Πράξη «Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας» συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) στους Άξονες Προτεραιότητας: 1 «Συστημικές Παρεμβάσεις των θεσμών της αγοράς εργασίας και της πρόνοιας», 4 «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας» και 5 «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου» του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Διά Βίου Μάθηση 2014-2020»