Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Η Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Δεκεμβρίου - την ημέρα που η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε, το 1948, την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (UDHR). Η Διακήρυξη αποτελεί ένα έγγραφο ορόσημο, το οποίο διακηρύσσει τα αναφαίρετα δικαιώματα που δικαιούται ο καθένας ως άνθρωπος - ανεξαρτήτως φυλής, χρώματος, θρησκείας, φύλου, γλώσσας, πολιτικής ή άλλης γνώμης, εθνικής ή κοινωνικής καταγωγής, ιδιοκτησίας, γέννησης ή άλλης κατάστασης. Διαθέσιμο σε περισσότερες από 500 γλώσσες, είναι το πιο μεταφρασμένο έγγραφο στον κόσμο.

Το θέμα της φετινής Ημέρας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σχετίζεται με την «Ισότητα» και το Άρθρο 1 της UDHR - «Όλα τα ανθρώπινα όντα γεννιούνται ελεύθεροι και ίσα στην αξιοπρέπεια και στα δικαιώματα».

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα ανθρώπινα δικαιώματα έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά. Τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις είναι μεταξύ των ομάδων που έχουν πληγεί περισσότερο από την πανδημία, λόγω των ανισοτήτων και των διακρίσεων, ειδικά όσον αφορά την πρόσβασή τους στην υγεία.

Οι πολλαπλές μορφές διακρίσεων έχουν επίσης επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τα άτομα με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις που υφίστανται διακρίσεις για διάφορους λόγους όπως η ηλικία, η ταυτότητα φύλου, ο σεξουαλικός προσανατολισμός και η εθνικότητα. Για παράδειγμα, οι Ρομά με αναπηρία, τα ηλικιωμένα άτομα με αναπηρία και τα άτομα ΛΟΑΤΚΙ με αναπηρία έχουν επηρεαστεί με διαφορετικούς τρόπους από την πανδημία. Οι γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία είναι επίσης σε μειονεκτική θέση ιδιαίτερα με τα στοιχεία που δείχνουν ότι είναι πιο πιθανό να νοσηλευτούν και να πεθάνουν από τον COVID-19 σε σύγκριση με άλλες γυναίκες.

Έκθεση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2021: Ο αντίκτυπος του COVID19 στα άτομα με αναπηρία

Το Ευρωπαϊκό Φόρουμ Ατόμων με Αναπηρία δημοσιεύει έκθεση που αξιολογεί τον αντίκτυπο που είχε ο COVID-19 στα πρώτα στάδια της πανδημίας στα άτομα με αναπηρία που ζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Καταγράφεται η καταστροφική επίδραση που είχε η πανδημία στον πληθυσμό της Ευρώπης και στους πιο περιθωριοποιημένους ανθρώπους της Ευρώπης. Η ΕΕ και οι ευρωπαϊκές χώρες έχουν σε μεγάλο βαθμό αποτύχει να συμπεριλάβουν τα άτομα με αναπηρία στην απάντησή τους στην πανδημία, τόσο εντός της Ευρώπης όσο και στην παγκόσμια απάντησή τους. Το κείμενο της έκθεσης (αγγλικά).

Το μήνυμα του προέδρου της ΕΣΑμεΑ και του EDF Ιωάννη Βαρδακαστάνη για την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2021:

«Το κίνημα των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρία, χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους  είναι κατεξοχήν κίνημα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Προκειμένου τα άτομα με αναπηρία να είναι πολίτες σε ισότιμη βάση με τους άλλους, εργαζόμαστε για την άρση όλων των εμποδίων στην απασχόληση, την κοινωνική προστασία, την πολιτική συμμετοχή και την προσβασιμότητα. Η ισότητα σημαίνει ίσα δικαιώματα για όλους τους πολίτες ενώπιον του νόμου. Η αρχή της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών στηρίζει όλες τις ευρωπαϊκές πολιτικές και αποτελεί τη βάση για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Εφαρμόζεται σε όλους τους τομείς. Η αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία είναι επίσης σημαντική εδώ. Όλα όσα κάνει η ΕΕ βασίζονται σε συνθήκες, οι οποίες συμφωνούνται οικειοθελώς και δημοκρατικά από τα κράτη μέλη της. Η νομοθεσία και η δικαιοσύνη υποστηρίζονται από ανεξάρτητο δικαστικό σώμα. Στο πλαίσιο του κράτους δικαίου της ΕΕ, η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία πρέπει να βρει τη θέση της. Για να είσαι ισότιμος πολίτης, πρέπει να μπορείς να ασκείς ανεμπόδιστα και ισότιμα τα δικαιώματά σου. Να είσαι δηλαδή αναπόσπαστο ενεργό μέλος της κοινωνίας. Να μην είσαι στο περιθώριο. Για αυτο αγωνιζόμαστε και αυτό επιδιώκουμε, ιδιαίτερα σε μια εποχή που στην Ευρώπη και φυσικά και στην Ελλάδα αυξάνονται οι ανισότητες, και η πανδημία έχει ενισχύσει τις ήδη υπάρχουσες διακρίσεις».

Το μήνυμα του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτιέρες για την Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων 2021:

Ο κόσμος μας βρίσκεται σε ένα σταυροδρόμι. Η πανδημία του COVID-19, η κλιματική κρίση και η επέκταση της ψηφιακής τεχνολογίας σε όλους τους τομείς της ζωής μας έχουν δημιουργήσει νέες απειλές για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο αποκλεισμός και οι διακρίσεις είναι ανεξέλεγκτες. Ο δημόσιος χώρος συρρικνώνεται. Η φτώχεια και η πείνα αυξάνονται για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες. Εκατομμύρια παιδιά χάνουν το δικαίωμά τους στην εκπαίδευση. Η ανισότητα βαθαίνει. Μπορούμε όμως να επιλέξουμε διαφορετικό δρόμο.

Πριν από εβδομήντα τρία χρόνια, σήμερα, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε την Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Οι αρχές που διατυπώνονται σε αυτή την απλή Διακήρυξη παραμένουν το κλειδί για την πραγματοποίηση όλων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων -αστικών, οικονομικών, πολιτιστικών, κοινωνικών και πολιτικών- για όλους τους ανθρώπους, παντού. Η ανάκαμψη από την πανδημία πρέπει να είναι μια ευκαιρία για την επέκταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ελευθεριών και για την εκ νέου οικοδόμηση της εμπιστοσύνης. Εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη και την αμεροληψία των νόμων και των θεσμών. Εμπιστοσύνη ότι μια αξιοπρεπής ζωή είναι εφικτή. Πίστη ότι οι άνθρωποι μπορούν να έχουν μια δίκαιη ακρόαση και να επιλύσουν τα παράπονά τους ειρηνικά. Τα Ηνωμένα Έθνη υπερασπίζονται τα δικαιώματα κάθε μέλους της ανθρώπινης οικογένειάς μας.

Σήμερα και κάθε μέρα, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για τη δικαιοσύνη, την ισότητα, την αξιοπρέπεια και τα ανθρώπινα δικαιώματα για όλους».