Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Στην εκδήλωση με θέμα: " Άτομα με αναπηρία και ο ρόλος της αυτοδιοίκησης Α' και Β' βαθμού", που πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 15 Δεκεμβρίου στο Ρέθυμνο κεντρικός ομιλητής ήταν ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από το Σωματείο "Άτομα με αναπηρία Ν. Ρεθύμνης" με τη στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης.

Η ομιλία του κ. Βαρδακαστάνη είχε τίτλο "Ο ρόλος της αυτοδιοίκησης Α και Β βαθμού στην υλοποίηση της Διεθνούς Σύμβασης του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Πώς μπορεί η αυτοδιοίκηση για να γίνει προωθητική δύναμη κοινωνικής αλλαγής".

Στα βίντεο μπορείτε να παρακολουθήσετε την ομιλία του κ. Βαρδακαστάνη.

https://youtu.be/pEWAx7I3Q_k 

https://www.youtube.com/watch?v=VHdazO4Q-LA&feature=youtu.be 

Η ομιλία του κ. Βαρδακαστάνη: 

Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι,  εκπρόσωποι φορέων και της Αυτοδιοίκησης σας ευχαριστώ για την παρουσία σας. Πριν ξεκινήσω θα ήθελα να κλείσω την αναφορά για τις ευρωεκλογές. Θα μπορούσα να πω κάθε πράγμα στον καιρό του και οι ανακοινώσεις τον Απρίλιο. Δεν είναι άγνωστο ότι η πορεία μου 30 χρόνια  έχει συνδεθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο  με διάφορες οπτικές γωνίες και θεσμούς. Θα δούμε.

Έχουμε μπροστά μας δύσκολη περίοδο διεργασιών και εξελίξεων ίσως και εκπλήξεων και πρέπει να είμαστε πλήρως προσηλωμένοι στο καθήκον  μας, στη προάσπιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία, με χρόνιες παθήσεις και των οικογενειών τους, καθώς έχουμε σαφή εντολή από το αναπηρικό κίνημα.

Εδώ είμαστε για να μιλήσουμε για την Αυτοδιοίκηση. Έχω την τύχη στην αρχή της διαδρομής μου να ήμουν υποψήφιος το 1990 δημοτικός σύμβουλος στον δήμο Αθηναίων με μία τεράστια προσωπικότητα τη Μελίνα Μερκούρη. Και παρότι άσημοι και άγνωστοι τότε, μας τίμησε ο λαός των Αθηνών - χάσαμε τη δημοτική αρχή για λίγες χιλιάδες ψήφους για ένα φίλο που επίσης τιμώ τον Αντώνη Τρίτση.

Η Αυτοδιοίκηση πάντα θεωρούσα και συνεχίζω να θεωρώ ότι είναι αυτή που μπορεί να διαμορφώσει τις πραγματικές συνθήκες καταπολέμησης του αποκλεισμού της φτώχειας σε όλες της τις διαστάσεις- κοινωνική, πολιτιστική, δικαιωματική…, να φέρει συνθήκες ίσης μεταχείρισης, να διαμορφώσει δηλαδή την πόλη για όλους της τους πολίτες. Πριν μιλήσω για τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, πως θα βλέπαμε να διαμορφώνεται πιο ειδικά, για τα ζητήματα των ατόμων με αναπηρία στους δήμους και τις περιφέρειες, θέλω να κάνω μια γενικότερη παρατήρηση.

Είμαστε σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο. Αυτά που συμβαίνουν σήμερα στη χώρα μας που είτε τα αντιλαμβανόμαστε είτε όχι αλλάζουν δραματικά την κοινωνία μας. Η θέση των κοινωνικών ομάδων διαμορφώνει τη νέα κοινωνική διαστρωμάτωση, αποτέλεσμα της κρίσης και της παγκοσμιοποίησης. Αυτή είναι η εύκολη παρατήρηση. Η δύσκολη είναι ότι δεν έχουμε επαρκώς συνειδητοποιήσει ότι είναι υποχρέωση όλων μας, ανεξάρτητα από ποια οπτική γωνία βλέπουμε τα ζητήματα της οικονομικής, κοινωνικής ανάπτυξης της χώρας να συμβάλουμε ώστε η χώρα να αποκτήσει ένα νέο μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης και να ενταχθεί σε αυτό με νέο ρόλο η τοπική αυτοδιοίκηση. Ταυτόχρονα αν δούμε τι συμβαίνει έξω, στη Γαλλία, στη Μ. Βρετανία, σε όλη την Ευρώπη, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε με μεγάλη καθαρότητα και σαφήνεια ότι είμαστε στο τέλος της εποχής μετά τον πόλεμο. Μία εποχή είτε στο κοινωνικό οικονομικό πολιτικό πεδίο, που διαμορφώθηκε και τελείωσε.

Τώρα γεννιέται κάτι καινούργιο. Και εκεί που νομίζουμε ότι έχουμε τη μεγάλη στέρηση ως κοινωνία αλλά ειδικά ως πολιτικό σύστημα, σε αυτή την μεγάλη ανακατανομή που συμβαίνει στην Ευρώπη, δεν έχουμε προσδιορίσει τη δική μας θέση. Και η θέση της χώρας σε αυτή τη νέα ανακατανομή δεν είναι κομματική υπόθεση αλλά κοινωνικού συμφέροντος για να μη πω τη βαρύτερη λέξη, της επιβίωσης. Και εδώ βιώνουμε τη μεγάλη απουσία ανάγνωσης, ανάλυσης, πρότασης και δράσης. Εάν τώρα μεταφέρουμε τη συζήτηση αυτή στο επίπεδο της αυτοδιοίκησης, θα παρατηρήσουμε ότι οι παρεμβάσεις που έχουν γίνει σε θεσμικό επίπεδο δεν κινούνται στη διαμόρφωση του ρόλου που οι προσκλήσεις της εποχής  επιβάλλουν στην αυτοδιοίκηση αλλά αντίθετα έχουν χαρακτήρα διευθέτησης και αντιμετώπισης επιδιώξεων που έχουν σχέση με την παρουσία δυνάμεων στα επόμενα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Όχι ότι αυτό δεν είναι σημαντικό όχι ότι δεν θα έπρεπε να δούμε τη νομοθεσία για την αυτοδιοίκηση, για το εκλογικό της σύστημα αν είχε ανάγκη διόρθωσης. 

Θέλω να πω ότι ασχολούμαστε με θέματα που δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο την κατανόηση των τεράστιων προκλήσεων που έχουμε απέναντι μας. Αυτή η εσωστρέφεια- κατά τη γνώμη μου ο Κλεισθένης είναι ένας νόμος εσωστρέφειας, όχι εξωστρέφειας της αυτοδιοίκησης. Οι ρυθμίσεις που έχουν έρθει δεν επανατοποθετούν τον ρόλο της αυτοδιοίκηση στην ελληνική κοινωνία. Πρότεινα στο συνέδριο της ΚΕΔΕ να συζητήσουμε σε θεσμικό επίπεδο ΚΕΔΕ και ΕΣΆτομα με αναπηρία κ να περιγράψουμε σε κοινή μελέτη πως πρέπει οι δήμοι να οργανωθούν με ολιστικό τρόπο για να αντιμετωπίσουν όχι μόνο τα τρέχοντα και παραδοσιακά προβλήματα της αναπηρίας: Αλλά να επανατοποθετήσουν το ρόλο της αυτοδιοίκησης στο πως θα διαμορφώσει πραγματικές συνθήκες ώστε οι δημότες με αναπηρία της περιοχής τους να ζουν όσο είναι δυνατό ισότιμα με όλους τους δημότες. Και θα πρέπει να γίνει σαφές, εδώ στον δήμαρχο Γιώργο Μαρινάκη νομίζω παραβιάζω ανοιχτές θύρες, ότι οι πολιτικές στην αυτοδιοίκηση για τα άτομα με αναπηρία δεν είναι παθητικές πολιτικές αλλά παραγωγικές . Οι επενδύσεις έχουν πολλαπλασιαστικό χαρακτήρα. 

Ο Δημήτρης Τσαχάκης αναφέρθηκε στη Σύμβαση. Η Σύμβαση επιτρέψτε μου να πω για τι είναι από τις λίγες φορές που κάνουμε αυτή τη συζήτηση στο Ρέθυμνο, είναι νομικά δεσμευτικό κείμενο, δεν είναι διακήρυξη. Τη διαπραγματευτήκαμε στον ΟΗΕ την προηγούμενη δεκαετία - είχα την τιμή να εκπροσωπώ τους ευρωπαίους άτομα με αναπηρία-  έχει επικυρωθεί από 177 χώρες. Το σημαντικό που μας αφορά πρώτη φορά στην ιστορία της ΕΕ η ΕΕ κύρωσε σύμβαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων, στις 23/12/ 2010. 

Και για τους μη νομικούς, και εγώ μη νομικός είμαι αλλά το έμαθα, η διεθνής σύμβαση με βάση το ευρωπαϊκό αλλά και τα εθνικά δίκαια έχει ενισχυμένη ισχύ. Στην έννομη τάξη της ΕΕ η σύμβαση βρίσκεται κάτω από τις συνθήκες και πάνω από τις οδηγίες- νόμοι της ΕΕ. Το ίδιο ισχύει και στη χώρα μας - άρθρο 28 του Συντάγματος. Η σύμβαση έχει δικαιώματα από τη στιγμή που ενσωματώνεται στο εθνικό δίκαιο οι πολίτες μπορούν να τα ασκούν άμεσα με προσφυγή στα εθνικά δικαστήρια και αν οι συνθήκες δεν είναι πρόσφορες μπορούν να προσφύγουν και στην αρμόδια επιτροπή του ΟΗΕ. Η σύμβαση έχει όμως και αυτά που λέγονται δικαιώματα προοδευτικής υλοποίησης- τα κοινωνικά οικονομικά και πολιτιστικά δικαιώματα. Όμως η σύμβαση αυτή καθεαυτή δημιουργεί προϋποθέσεις για τη διαμόρφωση ενός πλαισίου πολιτικών γιατί ουσιαστικά καλύπτει όλο το φάσμα των δικαιωμάτων των άτομα με αναπηρία, όλο το φάσμα των λειτουργιών για παράδειγμα της δημοτικής αρχής. Θεωρούμε ότι θα μπορούσε και θα επιμείνουμε εμείς και θεωρούμε ο δήμαρχος θα συνδράμει, θα υπάρξει η συνάντηση ΚΕΔΕ- ΕΣΑΜΕΑ για να δημιουργηθεί θα ενιαία γραμμή κατανόησης και υλοποίησης σε τοπικό επίπεδο.

Τι σημαίνει αυτό πρακτικά; Σημαίνει ότι το παιδί με αναπηρία θα παίζει στην παιδική χαρά της γειτονιάς με τα άλλα παιδιά. Θα πάει στο σχολείο της γειτονιάς και όπως είπαμε και στον υπουργό Παιδείας πριν λίγες ημέρες η εκπαίδευση των παιδιών με αναπηρία δεν πρέπει να αρχίζει από το ειδικό σχολείο και να καταλήγει στην γενική εκπαίδευση. Πρέπει να αρχίζει από τη γενική και μόνο όταν αυτό δεν είναι δυνατόν τότε στην ειδική. Το ίδιο σε όλες τις κοινοτικές λειτουργίας. Πχ στη δημιουργία δομών για τη διαβίωση στην κοινότητα. Αυτό πρέπει να είναι υποχρέωση και καθήκον της αυτοδιοίκησης. Η ημερήσια φροντίδα , η βοήθεια στο σπίτι, ακόμη και ο προσωπικός βοηθός, πράγματα που κάνουν οι δήμοι σε όλη την Ευρώπη.

Προσέξτε είπα νωρίτερα ότι οι επενδύσεις για τα ζητήματα των άτομα με αναπηρία δεν είναι παθητικές ή φιλανθρωπικού χαρακτήρα αλλά με επιστροφή στην κοινωνία. Δημιουργούν θέσεις εργασίας και προστιθέμενη αξία. Είμαστε στο Ρέθυμνο σε τουριστική περιοχή. Την περασμένη εβδομάδα ήμουν σε συνέδριο στην Πελοπόννησο για τον τουρισμό για όλους. Είπα ο τουρισμός για όλους δεν είναι πράξη φιλανθρωπίας. Είναι πολιτική με ισχυρό δικαιωματικό πρόσημο και ισχυρό επιχειρηματικό πρόσημο. Οι προσβάσιμες δομές, υπηρεσίες, επιχειρήσεις είναι πρώτα προσβάσιμες για αυτούς που ζουν αλλά και για αυτούς που επισκέπτονται τον συγκεκριμένο τόπο. Η προσβάσιμη πόλη, που σε μεγάλο βαθμό το έχετε πετύχει δήμαρχε με τη συνεργασία του συλλόγου εδώ είναι ένα συγκριτικό πλεονέκτημα πρωτίστως οικονομικού χαρακτήρα με τεράστια κοινωνική σημασία. Συνεπώς η προσβασιμότητα στο φυσικό περιβάλλον, τις λειτουργίες της αγοράς, στο ψηφιακό περιβάλλον είναι εκ των ων ουκ άνευ για μια ολιστική ανάπτυξη του δήμου και της τοπικής κοινωνίας.

Τα προσβάσιμα περιβάλλοντα είναι πιο εύκολα για όλους,  με μόνιμα ή όχι προβλήματα, για τεράστια νούμερα ανθρώπων.

Μου είχε γίνει ερώτηση εάν υπάρχει προσβάσιμη πόλη στην Ελλάδα και δήμαρχε ανέφερα εσάς αλλά είπα ότι οι οάσεις επιβεβαιώνουν την ύπαρξη της ερήμου. Και ότι αλλιώς δεν θα ήταν οάσεις. Συνεπώς οφείλουμε στο πλαίσιο της νέας προσέγγισης που πρέπει να έχει όλη η χώρα. Η χώρα έχει ανάγκη από ένα άλλο μοντέλο πολιτικής και οικονομικής ανάπτυξης. Η γνώμη μας είναι ότι θα μπορούσε στη χώρα μας να εφαρμοστεί αναλογικά η ατζέντα του ΟΗΕ για τη βιώσιμη ανάπτυξη 2030, η οποία στηρίζεται σε 3 πυλώνες: στον οικονομικό, κοινωνικό και περιβαλλοντικό. Έχει 17 στόχους που μπορεί να δώσουν σχεδιασμό και προοπτικές από το μικρότερο στο μεγαλύτερο θέμα. Ακριβώς επειδή υπάρχει αυτή η ισορροπία είναι αδιάσπαστη η σχέση οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού τομέα. Δεν αρκεί να πηγαίνουμε στον ΟΗΕ και να λέμε ότι θα εφαρμόσουμε και να ερχόμαστε και να λειτουργούμε σαν να μην κάναμε ποτέ τη δέσμευση. Και νομίζω ότι η εκλογή των νέων δημοτικών αρχών σε λίγους μήνες είναι μια ευκαιρία και μία πρόκληση για όλους. Και για εσάς που θα διεκδικήσετε να κυβερνήσετε να εντάξετε στα προγράμματά σας ένα διαφορετικό έργο. Για το οποίο μιλάμε πολύ λίγο στη χώρα γιατί η εσωστρέφεια είναι μια πολύ βαριά χρόνια πάθηση από την οποία πάσχει η πατρίδα μας και η οποία μεταφέρεται σε όλες τις λειτουργίες και δημιουργεί μια επιφανειακότατα και μια προσωρινότητα. Χωρίς να επενδύουμε στο μέλλον λες και είναι τόσο μακριά, όπου οι επιπτώσεις μπορεί να είναι εδώ και να μην τις έχουμε αντιληφθεί.

Σε κάθε περίπτωση το αναπηρικό κίνημα της χώρας με κάθε επίγνωση ότι όσα συμβαίνουν στη πατρίδα μας αλλάζουν δραματικά τη θέση των άτομα με αναπηρία στη νέα κοινωνική διαστρωμάτωση. Με την απόλυτη γνώση ότι η νέα κοινωνική διαστρωμάτωση θα έχει περισσότερα άτομα με αναπηρία που θα βρίσκονται είστε στο όριο της φτώχειας είτε κάτω και οι δυσκολίες να βγουν από αυτή θα είναι πολύ πιο μεγάλες από τη μεταπολιτευτική εποχή που έχει ήδη τελειώσει, εμείς προσεγγίζουμε αυτήν την εποχή με βάση ότι δεν θα θέλαμε ποτέ Έλληνες κ Ελληνίδες να μη μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια στον τόπο τους . Και ο τόπος τους είναι τα χωριά τους και οι πόλεις τους. Οι τύχες τους δηλαδή είναι στα χέρια σας.