Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Στο ετήσιο συνέδριο για την Ευρωπαϊκή Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία που έλαβε χώρα διαδικτυακά, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Φόρουμ των ατόμων με αναπηρία (EDF), απηύθυνε χαιρετισμό ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ Ιωάννης Βαρδακαστάνης, με την ιδιότητα του προέδρου του EDF, στις 2 Δεκεμβρίου. Στο Συνέδριο απηύθυναν χαιρετισμό επίσης η Επίτροπος Ισότητας Helena Dalli και ο Σλοβένος υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Cveto Uršič. Πάνω από 400 άτομα, μέλη οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, κρατικοί αξιωματούχοι και αξιωματούχοι της ΕΕ, παρακολούθησαν τις εργασίες του συνεδρίου. Η φετινή Ευρωπαϊκή Ημέρα εστίασε στις εμπειρίες και στις ανάγκες των παιδιών με αναπηρία, αναζητήθηκαν οι πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΕΕ για την υλοποίηση των δικαιωμάτων τους και τη μείωση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού όλων των παιδιών στην ΕΕ.

Παράλληλα στο συνέδριο ανακοινώθηκε και το Access City Award 2022, το βραβείο για την πλέον προσβάσιμη, ή εκείνη που έκανε τις σοβαρότερες προσπάθειες για την προσβασιμότητα, ευρωπαϊκή πόλη. Η νικήτρια πόλη για το 2022 είναι το Λουξεμβούργο! Στον διαγωνισμό συμμετείχαν (σε αλφαβητική σειρά): Barcelona (Ισπανία), Helsinki (Φιλανδία), Leuven (Βέλβιο), Luxembourg City (Λουξεμβούργο), Palma (Ισπανία) and Porto (Πορτογαλία).

Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε τον χαιρετισμό του κ. Βαρδακαστάνη:

«Πέρυσι γιορτάσαμε αυτή την ίδια διάσκεψη με βαθιά αγωνία και ανησυχία. Η πανδημία COVID-19 έπληξε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά είχε δυσανάλογο αντίκτυπο σε όσους βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία. Τα εμβόλια έφεραν ελπίδα, αποδεικνύοντας ότι όταν υπάρχει πολιτική βούληση, πόροι και κοινές προσπάθειες μπορούμε να επιτύχουμε απίστευτα αποτελέσματα σε σύντομο χρονικό διάστημα.

Ωστόσο, η αγωνία και οι ανησυχίες δεν έχουν σε καμία στιγμή τελειώσει για τα άτομα με αναπηρία. Εξακολουθούμε να υποφέρουμε από τις επιπτώσεις της πανδημίας και την οπισθοχώρηση στα δικαιώματά μας. Κατά τη διάρκεια αυτής της διήμερης διάσκεψης θα κάνουμε έναν απολογισμό του πού βρισκόμαστε και πού θέλουμε να προχωρήσουμε σε τρία βασικά θέματα που έχει επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό η πανδημία, δηλαδή: την πρόσβαση στην υγεία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό και την κατάσταση των παιδιών με αναπηρία.

Η φετινή χρονιά έχει ιδιαίτερη σημασία, διότι, έχοντας όλα αυτά κατά νου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε μια νέα Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία για την περίοδο 2021-2030 και η ΕΕ συμφώνησε σε έναν ιστορικό προϋπολογισμό με πρόσθετους πόρους προς τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας.

Όσον αφορά στα κράτη μέλη δυστυχώς, οι περισσότερες εθνικές κυβερνήσεις δεν συμβουλεύτηκαν την Κοινωνία των Πολιτών κατά την προετοιμασία των εθνικών σχεδίων για τη χρήση των νέων κονδυλίων ανάκαμψης που διατέθηκαν.

Απαιτούμε η χρήση αυτών των πόρων να βελτιώσει την κατάσταση των ατόμων που πλήττονται περισσότερο από την πανδημία, των εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία σε ολόκληρη την ΕΕ. Τα Ταμεία Ανάκαμψης πρέπει να ανατρέψουν την κατάσταση εκείνων που ζουν σε συνθήκες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού, εκείνων που ήταν και εξακολουθούν να αναγκάζονται να ζουν σε ένα ξεχωριστό ίδρυμα κατοικιών, εκείνων που δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση στην απασχόληση, εκείνων που δεν μπορούν να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους επειδή το μόνο που βρίσκουν είναι εμπόδια προσβασιμότητας, των παιδιών με αναπηρία που στερούνται εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, και τα άτομα με αναπηρία που δεν αισθάνονται ότι συμπεριλαμβάνονται, ούτε στον φυσικό ούτε στον ψηφιακό κόσμο.

Παρά τις δυσκολίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, υπό την ηγεσία της Επιτρόπου Dalli, ανέλαβε μια ολοκληρωμένη διαδικασία διαβούλευσης με το ευρωπαϊκό αναπηρικό κίνημα, η οποία οδήγησε στη νέα Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Χαιρετίζουμε θερμά αυτήν την πρωτοβουλία καθιστώντας σαφή τον κρίσιμο ρόλο που διαδραματίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση στην καθημερινή ζωή 100 εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία.

Ωστόσο, χωρίς τους απαραίτητους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους, χωρίς την πολιτική βούληση σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο, και χωρίς την ουσιαστική συμμετοχή του αναπηρικού κινήματος, αυτή η Στρατηγική μπορεί να αποτύχει. Το διακύβευμα είναι υψηλό, και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο καλούμε όλα τα ευρωπαϊκά και εθνικά θεσμικά όργανα να εγκαταλείψουν την ήπια προσέγγιση σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, μετατρέποντας τις φράσεις της Στρατηγικής σε δράσεις και αποτελέσματα.

Αναφορικά με την πρόσβαση στην υγεία, για παράδειγμα, εξακολουθούν να υπάρχουν 13 κράτη μέλη της ΕΕ που δεν απαγορεύουν τις διακρίσεις λόγω αναπηρίας στην πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη σύμφωνα με τη Σύμβαση. Εξαιτίας αυτού, πολλές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη χειρότερη περίοδο της πανδημίας θα παραμείνουν ατιμώρητες. Ως εκ τούτου, αναρωτιόμαστε ποια είναι η θέση των κυβερνήσεών μας που παρεμποδίζουν μια ευρωπαϊκή νομοθεσία παρεμπόδιση μιας ευρωπαϊκής νομοθεσίας εδώ και 13 χρόνια.

Εκτός αυτού, τα άτομα με αναπηρία, εκτός από πολλά εμπόδια προσβασιμότητας στις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, τις πληροφορίες που σχετίζονται με την υγεία, τα ιατροτεχνολογικά προϊόντα και τους ελέγχους, εξακολουθούν να υφίστανται φρικτές πρακτικές, όπως η ακούσια θεραπεία και διατήρηση, ή η αναγκαστική στείρωση, η αντισύλληψη και η άμβλωση στην περίπτωση γυναικών και κοριτσιών με αναπηρία. Πρέπει επιτέλους η αναπηρία και η υγειονομική περίθαλψη να εξετάζονται από την άποψη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Όσον αφορά την ψηφιακή μετάβαση που επιταχύνθηκε με την πανδημία, αν και αυτή θα μπορούσε να ήταν μια καλή ευκαιρία αν διασφαλιζόταν η προσβασιμότητα σε άτομα με αναπηρία δυστυχώς γινόμαστε μάρτυρες πολλών ψηφιακών λύσεων, προϊόντων και υπηρεσιών που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος μας, παρά το γεγονός ότι είναι εύκολα προσαρμόσιμες για να χρησιμοποιηθούν για όλους. Με τον νόμο για την προσβασιμότητα, η ΕΕ διαθέτει επιτέλους ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο όσον αφορά την προσβασιμότητα στις ΤΠΕ. Ωστόσο, παρατηρούμε αναδυόμενες ψηφιακές πολιτικές της ΕΕ που κινδυνεύουν να παραβλέψουν την προσβασιμότητα και τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, όπως για παράδειγμα σε σχέση με τις ψηφιακές υπηρεσίες, τις πλατφόρμες και την τεχνητή νοημοσύνη.

Λέμε πάντα ότι, προκειμένου τα άτομα με αναπηρία να επωφεληθούν πλήρως από αυτή τη μετάβαση, οι νέες τεχνολογίες πρέπει να είναι διαθέσιμες, προσιτές και προσβάσιμες. Τούτου λεχθέντος, ας μην ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να αναγκάζονται να χρησιμοποιούν ψηφιακές λύσεις ως τη μόνη πύλη για δημόσιες και ιδιωτικές υπηρεσίες. Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σημασία της ανθρώπινης υποστήριξης και αλληλεπίδρασης.

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένα καλό παράδειγμα στο οποίο μια ψηφιακή μετάβαση που λαμβάνει υπόψη την προσβασιμότητα έχει μεγάλες δυνατότητες. Ωστόσο, υπάρχουν πάρα πολλά παιδιά με αναπηρία που δεν μπορούν να συνεχίσουν την εκπαίδευσή τους λόγω των απρόσιτων ψηφιακών λύσεων και επειδή η εξάρτηση μόνο από ψηφιακά μέσα δεν υποστηρίζει επαρκώς την εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς. Η κοινωνική αλληλεπίδραση με τους εκπαιδευτικούς και τους συνομηλίκους τους είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικής και ακαδημαϊκής ανάπτυξης όλων των μαθητών, συμπεριλαμβανομένων των μαθητών με αναπηρία. 

Οι πρωτοβουλίες της ΕΕ εν προκειμένω, όπως η Εγγύηση για τα Παιδιά, πρέπει να επικεντρωθούν σαφώς στην εξασφάλιση του δικαιώματος των παιδιών με αναπηρία να ζουν στις κοινότητές τους, συμπεριλαμβανομένης της πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς.

Εν κατακλείδι, επιτρέψτε μου να υπενθυμίσω σε όλους μας ότι το 2021 σηματοδότησε επίσης τη 10^η επέτειο από την έναρξη ισχύος της Σύμβασης του ΟΗΕ στην ΕΕ, και ότι το επόμενο έτος η επιτροπή για τη Σύμβαση θα αρχίσει να επανεξετάζει την εφαρμογή της Σύμβασης από την ΕΕ για δεύτερη φορά. Έχουμε προχωρήσει πολύ, επιτυγχάνοντας καθολική επικύρωση από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Αλλά πολλές προκλήσεις παραμένουν παρούσες στην καθημερινή μας ζωή και επιδεινώνονται από την πανδημία. 

Συνεπώς, για άλλη μια φορά, πρέπει να εφαρμόσουμε τη νέα Στρατηγική με μια άνευ προηγουμένου φιλοδοξία, πόρους και κοινές προσπάθειες. Διαφορετικά, δεν θα επιτύχουμε τα πρωτοφανή αποτελέσματα που χρειαζόμαστε και έχουμε το δικαίωμα.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας».