Ιωάννης Βαρδακαστάνης

Η ηγεσία, ο συντονισμός, η χρηματοδότηση και η νομοθεσία, που θα πρέπει να περιλαμβάνουν την ενεργό συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, είναι οι απαραίτητοι παράγοντες για την επιτυχή εφαρμογή της Στρατηγικής

Στη διάσκεψη υψηλού επιπέδου για τη νέα ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, που οργανώθηκε από την πορτογαλική Προεδρία, πήρε μέρος ως ομιλητής ο πρόεδρος της ΕΣΑμεΑ και του EDF Ιωάννης Βαρδακαστάνης, και ως ο εισηγητής από πλευράς ΕΟΚΕ, στην οποία είναι αντιπρόεδρος της Ομάδας 3, της γνωμοδότησης «Διαμορφώνοντας την Ατζέντα της ΕΕ για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2020-2030» (Shaping the EU agenda for disability rights 2020-2030), στις 19 και 20 Απριλίου.

Την πρώτη μέρα της διάσκεψης μπορείτε να την παρακολουθήσετε εδώ

https://youtu.be/G7ltgdB4XX0

Στη διάσκεψη συμμετείχαν ο πρωθυπουργός της Πορτογαλίας Antonio Costa, Επίτροποι της ΕΕ και αξιωματούχοι, υπουργοί κρατών μελών της ΕΕ, ευρωβουλευτές, πρόεδροι και διευθυντές οργανώσεων ατόμων με αναπηρία κλπ. Την ελληνική Πολιτεία εκπροσώπησε ο Κωνσταντίνος Μεγαρίτης εκ μέρους της υφυπουργού Δόμνας Μιχαηλίδου.

Ενδεικτικά αναφέρονται:

Helena Dalli, European Commissioner for Equality, European Commission

Katrin Langensiepen, Vice-chair of the EMPL Committee of the European Parliament

Inmaculada Placencia Porrero, Senior Expert in Disability and Inclusion at DG Employment Social Affairs and Inclusion, European Commission

Katarina Ivankovic-Knezevic, Director, DG Employment, Social Affairs and Inclusion, European Commission

Joost Korte, Director-General, DG Employment, Social Affairs and Inclusion, European Commission

Sophie Cluzel, Minister of State for Disabled People, France

João Costa, Deputy Minister for Education, Portugal

Miguel Cabrita, Deputy Minister of Labour and Vocational Training, Portugal

Rolf Schmachtenberg, Permanent State Secretary at the Federal Ministry of Labour and Social Affairs, Germany

Ana Mendes Godinho, Minister for Labour, Solidarity and Social Security, Portugal

Ana Sofia Antunes, Secretary of State for the Inclusion of Persons with Disabilities, Portugal

Mariana Kotzeva, Director-General, EUROSTAT

Manuela Tomei, Director of the Conditions of Work and Equality Department, International Labour Organization

Robert-Jan Uhl, Policy Analyst, European Union Agency for Fundamental Rights

Kaloyan Kamenov, Disability Technical Officer, World Health Organization Marcelino, Vice-President of the Social Security Institute, Portugal

Anna Lisa Boni, Secretary General, EUROCITIES

Alejandro Moledo, Policy Coordinator at European Disability Forum

Dónal Rice, the Centre for Excellence in Universal Design, National Disability Authority, Republic of Ireland

Cinzia Missiroli, Director, Standardization and Digital Solutions, CENCENELEC

Luk Zelderloo, Secretary General of European Association of Service Providers for Persons with Disabilities

Humberto Santos, President of the National Institute for Rehabilitation Portugal

Glória Magalhães, Person with disability supported by Personal Assistance

Το αναλυτικό πρόγραμμα επισυνάπτεται.

Την Τρίτη 20 Απριλίου η διάσκεψη συνεχίστηκε σε επίπεδο υπουργών της ΕΕ. Παρατίθενται αποσπάσματα και από τις δύο ομιλίες του κ. Βαρδακαστάνη.

Δευτέρα 19 Απριλίου:

(…) Χάρη στην ηγεσία της Επιτρόπου Dalli και στον ενεργό ρόλο του ευρωπαϊκού αναπηρικού κινήματος που κατέστησε σαφές την ανάγκη για μια πιο φιλόδοξη Στρατηγική, έχουμε τώρα ένα σύνολο στόχων και δράσεων σχετικά με τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία για τα επόμενα χρόνια.

Αλλά μην ξεχνάμε ότι η Στρατηγική από μόνη της δεν θα φέρει καμία αλλαγή στη ζωή 100 εκατομμυρίων ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη. Η φιλοδοξία, η πολιτική βούληση, οι πόροι, η υλοποίηση και η παρακολούθηση των δράσεών της, σε συνεργασία με τις οργανώσεις που εκπροσωπούν άτομα με αναπηρία, είναι τα απαραίτητα στοιχεία για την ανάδειξη πολιτικών και νέων πραγματικοτήτων από αυτό το έγγραφο.

Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο. Απαιτείται απτή αλλαγή για τα άτομα με αναπηρία τώρα περισσότερο από ποτέ. Ο αντίκτυπος της COVID-19 στα άτομα με αναπηρία είναι καταστροφικός, όσον αφορά τους θανάτους, τις δυσκολίες επιβίωσης και την έλλειψη των βασικών υπηρεσιών από τις οποίες εξαρτώνται οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή.

Η πανδημία έχει επίσης οδηγήσει σε πισωγυρίσματα όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Οι διακρίσεις, οι κακοποιήσεις και η βία αυξήθηκαν στο σπίτι, στα ιδρύματα και στους δρόμους, επηρεάζοντας ιδιαίτερα τις γυναίκες και τα κορίτσια με αναπηρία.

(…)Όπως και κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης, τα άτομα με αναπηρία και οι οικογένειές τους δέχθηκαν τα χειρότερα πλήγματα και παραμελήθηκαν. Η Στρατηγική πρέπει να αντιστρέψει αυτήν την κατάσταση και να υποστηρίξει μια μετατόπιση του τρόπου με τον οποίο τα άτομα με αναπηρία λαμβάνονται υπόψη στις πολιτικές και τους δημόσιους προϋπολογισμούς που διαμορφώνουν τις κοινωνίες μας.

Εκτιμούμε πολύ το γεγονός ότι η τρέχουσα Στρατηγική βασίζεται στη Σύμβαση και ότι δίνει μεγαλύτερο βήμα στα άτομα με αναπηρία σε άλλες εμβληματικές προτεραιότητες της ΕΕ, όπως η ψηφιοποίηση και η Πράσινη Συμφωνία. Είναι αναμφίβολα ένα πολλά υποσχόμενο έγγραφο. Ωστόσο, δεν περιέχει πολλές λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο επίτευξης των δράσεων και των στόχων της.

Θα θέλαμε να δούμε μια ισχυρότερη προσέγγιση, μεταξύ άλλων μέσω δεσμευτικών νομοθετικών προτάσεων, σε ορισμένους τομείς. Η νομοθεσία φέρνει μακροπρόθεσμες βιώσιμες αλλαγές. Η νομοθεσία είναι σημαντική, όπως και οι πόροι. Γνωρίζουμε ότι χωρίς την κατανομή ανθρώπινων και οικονομικών πόρων για την εφαρμογή και την παρακολούθησή της, πολλοί από τους στόχους της νέας Στρατηγικής θα παραμείνουν φιλοδοξίες και δεν θα υλοποιηθούν.

Είναι επίσης σημαντικό η Στρατηγική να εφαρμοστεί σε αρμονία με άλλες στρατηγικές της ΕΕ, όπως η στρατηγική για την ισότητα των φύλων, η στρατηγική για τα δικαιώματα των θυμάτων ή η στρατηγική έξυπνης και βιώσιμης κινητικότητας. Εκτός αυτού, μας ανησυχεί το γεγονός ότι η Στρατηγική για την αναπηρία δεν πρότεινε αρκετές στοχοθετημένες δράσεις για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών με αναπηρία (…).

Για να επιτύχει αυτή η στρατηγική, τα θεσμικά όργανα της ΕΕ πρέπει να συνεργαστούν με τα άτομα με αναπηρία και με τις αντιπροσωπευτικές τους οργανώσεις. Εκτιμούμε τις προσπάθειες εμπλοκής του αναπηρικού κινήματος που κατέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά την προετοιμασία της Στρατηγικής και ελπίζουμε ότι μπορούμε να συνεργαστούμε στενότερα με το Συμβούλιο και με όλα τα κράτη μέλη για τις πολλές δράσεις που εξαρτώνται από τις εθνικές πολιτικές.

Είναι κοινή μας ευθύνη να συνεργαστούμε για να διασφαλίσουμε ότι οι πολιτικές που πραγματικά αλλάζουν ζωές θα προκύψουν από αυτήν τη Στρατηγική και ότι οι ενέργειές μας θα διαμορφώσουν τις κοινωνίες μας.

Ας μετατρέψουμε τις λέξεις σε πράξεις.

Συμβούλιο Υπουργών Τρίτη 20 Απριλίου:

(…)Το είπα χθες, μια Στρατηγική αξίζει μόνο εάν δημιουργεί αλλαγές στον πραγματικό κόσμο, στις συνθήκες διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία στην Ευρώπη. Χρειαζόμαστε την πολιτική δέσμευση όλων των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και όλων των κρατών μελών. Πρέπει να διαθέσουμε πόρους για να τον εφαρμόσουμε. Χρειαζόμαστε έναν ισχυρό μηχανισμό παρακολούθησης για την επίβλεψή του. Και, για άλλη μια φορά, πρέπει να εντάξετε τα άτομα με αναπηρία μέρος αυτής της διαδικασίας σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο.

Η ηγεσία και ο συντονισμός είναι θεμελιώδεις για την εφαρμογή της Στρατηγικής. Ως εκ τούτου, καλούμε το Συμβούλιο να ενταχθεί στην Πλατφόρμα Αναπηρίας και να διορίσει γρήγορα τον συντονιστή του για την αναπηρία, όπως προβλέπεται στη Στρατηγική. Ο συντονιστής στο Συμβούλιο πρέπει να χρησιμεύσει ως σημείο εστίασης της Σύμβασης, όπως προτάθηκε στην ΕΕ στις τελικές παρατηρήσεις της Επιτροπής για τη Σύμβαση. Χρειαζόμαστε το Συμβούλιο να διαδραματίσει ισχυρότερο ρόλο στον καθορισμό πολιτικών σύμφωνα με τη Σύμβαση, όχι μόνο εκείνων που στοχεύουν στα άτομα με αναπηρία, αλλά να ενσωματώνουν τη Σύμβαση καθ 'όλη τη διάρκεια της νομοθετικής εργασίας του Συμβουλίου.

Χρειαζόμαστε τον συντονιστή του Συμβουλίου για την αναπηρία να διοριστεί δημοσίως και να συνεργαστεί με το αναπηρικό κίνημα, μέσα από την Πλατφόρμα Αναπηρίας μαζί με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ και όλα τα κράτη μέλη. Πρέπει όλοι να συζητήσουμε και να δεσμευτούμε για δράσεις σε θέματα για την αναπηρία στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο, όπως κάνουμε σήμερα. Η με χωρίς αποκλεισμούς και διαφανής λήψη αποφάσεων πρέπει να είναι η νέα κανονικότητα.

Στο πλαίσιο αυτό, πιστεύουμε ότι το Συμβούλιο πρέπει να καλέσει την Επιτροπή να ξεκινήσει το έργο για την ενημέρωση της δήλωσης αρμοδιοτήτων της ΕΕ σχετικά με ζητήματα που αφορούν στη Σύμβαση όπως συνέστησε η Επιτροπή για τη Σύμβαση και έχει συμπεριληφθεί στη Στρατηγική.

Όπως έχει ήδη αναφερθεί, η διάθεση χρηματοδότησης για την υλοποίηση των δράσεων της στρατηγικής είναι ζωτικής σημασίας. Ο ιστορικός προϋπολογισμός της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης του Ταμείου της διευκόλυνσης και ανάκαμψης, πρέπει να διατεθεί ειδικά για επενδύσεις σε δράσεις σε εθνικό επίπεδο για την αντιμετώπιση των πολλών εμποδίων που επισημαίνονται στο κείμενο της Στρατηγικής. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για την αντιμετώπιση ζητημάτων που συνδέονται άμεσα με την πανδημία COVID-19, η οποία ήταν καταστροφική για τα άτομα με αναπηρία. Η επένδυση στην ανεξάρτητη διαβίωση στην κοινότητα, αντί σε ξεχωριστά περιβάλλοντα, στη διασφάλιση μιας αγορά εργασίας χωρίς αποκλεισμούς και μιας εκπαίδευσης χωρίς αποκλεισμούς, και στη δυνατότητα τα άτομα με αναπηρία να συμμετέχουν σε όλες τις πτυχές της ζωής είναι τομείς που θα απαιτήσουν την πολιτική δέσμευση από την ΕΕ και τις εθνικές αρχές.

Θα χρειαστεί επίσης χρηματοδότηση για να διασφαλιστεί ο πραγματικός αντίκτυπος ορισμένων από τις βασικές πρωτοβουλίες αυτής της Στρατηγικής. Για παράδειγμα, το κέντρο πληροφόρησης της AccessibleEU. Από την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή, ζητήσαμε τη δημιουργία ενός νέου οργανισμού της ΕΕ με τους απαραίτητους πόρους και εμπειρογνωμοσύνη για να υποστηρίξει τα κράτη μέλη στην εφαρμογή όλης της πρόσφατης νομοθεσίας για την προσβασιμότητα που εγκρίθηκε σε επίπεδο ΕΕ. Επομένως, θα είναι ζωτικής σημασίας το κέντρο πρόσβασης της ΕΕ να διαθέτει ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για την εκτέλεση αυτών των καθηκόντων. Ομοίως, πιστεύουμε ότι το πλαίσιο παρακολούθησης της ΕΕ για τη Σύμβαση πρέπει να χρηματοδοτηθεί σωστά.

Ένα άλλο βασικό στοιχείο που επεσήμανα χθες ήταν ότι χρειαζόμαστε δεσμευτική νομοθεσία για να ενσωματώσουμε σταθερά τις πρωτοβουλίες που προτείνονται στη Στρατηγική στο νομικό πλαίσιο της ΕΕ. Όπως έχει δείξει η αξιολόγηση της προηγούμενης Στρατηγικής, η νομοθεσία παράγει τα καλύτερα αποτελέσματα. Έχοντας μια νομοθεσία ως βάση, για παράδειγμα, σχετικά με την Ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας θα διασφαλιστεί ότι η εφαρμογή της θα εναρμονιστεί σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Η κάρτα αναπηρίας είναι μια από τις πιο γνωστές πρωτοβουλίες της Στρατηγικής και αποδεικνύει και πάλι την προστιθέμενη αξία της συμμετοχής ατόμων με αναπηρία, όπως είχε προταθεί από πολύ καιρό από ένα από τα εθνικά μέλη του Φόρουμ. Χρειαζόμαστε τα κράτη μέλη να υποστηρίξουν σθεναρά αυτήν την ιδέα στα συμπεράσματα του Συμβουλίου. Τα άτομα με αναπηρία δεν μπορούν να κυκλοφορούν τόσο ελεύθερα όσο οι συνομήλικοί τους σε ολόκληρη την ΕΕ. Αντιμετωπίζουμε περισσότερες δυσκολίες στη μετάβαση σε άλλο κράτος μέλος για σπουδές ή εργασία. Χρειαζόμαστε τη Στρατηγική της ΕΕ για την αναπηρία για να διασφαλίσουμε την αμοιβαία αναγνώριση της αναπηρίας σε ολόκληρη την ΕΕ, και γι 'αυτό απαιτείται μια ισχυρή νομική βάση.

Η νομοθεσία είναι επίσης απαραίτητη για την προστασία των δικαιωμάτων και της ζωής των ατόμων με αναπηρία. Παρατηρήσαμε τρομερές περιπτώσεις παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Ωστόσο, αυτά δεν φαίνονται χρήσιμα εάν κοιτάξουμε μόνο το νομικό πλαίσιο της ΕΕ. Επομένως, σας παροτρύνουμε να καταργήσετε τον αποκλεισμό των διαπραγματεύσεων για την οδηγία για την ίση μεταχείριση, που προτάθηκε πριν από 13 χρόνια. Η ΕΕ δεν αντέχει πλέον την έλλειψη οριζόντιας οδηγίας για την καταπολέμηση των διακρίσεων. Ελπίζουμε ότι αυτή η δέσμευση θα αντικατοπτρίζεται και στα συμπεράσματα του Συμβουλίου

Πολλές από τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που ανέφερα διαπράττονται κατά γυναικών και κοριτσιών με αναπηρία. Πιστεύουμε ότι η Στρατηγική θα έπρεπε να είχε ισχυρότερη πρόταση για το φύλο και θα έπρεπε να περιλαμβάνει πιο στοχοθετημένες δράσεις απέναντι σε γυναίκες και κορίτσια με αναπηρία. Υπό αυτήν την έννοια, θα θέλαμε επίσης να υπενθυμίσουμε την ανάγκη επικύρωσης και πλήρους εφαρμογής της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης.

Συμπερασματικά: Η ηγεσία, ο συντονισμός, η χρηματοδότηση και η νομοθεσία, που θα πρέπει να περιλαμβάνουν την ενεργό συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία, είναι οι απαραίτητοι παράγοντες για την επιτυχή εφαρμογή της Στρατηγικής.

Ελπίζουμε ότι τα συμπεράσματα του Συμβουλίου θα δεσμευτούν να παρακολουθήσουν όλες τις σχετικές δράσεις στο πλαίσιο της Στρατηγικής, συμπεριλαμβανομένων όλων των εμβληματικών πρωτοβουλιών, και όλων των προσκλήσεων προς τα κράτη μέλη.

Εμείς, το αναπηρικό κίνημα, σας ζητούμε να δείξετε μια φιλόδοξη στάση για τη Στρατηγική και να συνεχιστεί η συνεργασία μας και κατά την εφαρμογή της. Μετά τη 10η επέτειο από την επικύρωση της Σύμβασης του ΟΗΕ από την ΕΕ, η Στρατηγική είναι ένα πολλά υποσχόμενο και ολοκληρωμένο έγγραφο που βασίζεται στη Σύμβαση, το οποίο θα αποτελέσει τη βάση για όλες τις εργασίες μας σε θέματα αναπηρίας για τα επόμενα 10 χρόνια. Αυτή η ευκαιρία δεν πρέπει να χαθεί. Σας ευχαριστώ.